ارائه مدل اکتشافی تجربی عوامل بازدارنده تحقق پذیری طرح های جامع شهری (مطالعه موردی: کلان‏ شهر شیراز)

به ‏‏رغم صرف هزینه‏های کلان برای تهیه طرح جامع شهری، شواهد نشان می‏دهد این طرح در بسیاری از فضاهای شهری کشور با مشکل و چالش عدم تحقق‏پذیری مواجه است. هدف از پژوهش حاضر، که با روش توصیفی‏- تحلیلی انجام گرفته است، شناسایی عوامل بازدارنده تحقق‏پذیری طرح جامع شهری در کلان‏شهر شیراز است. جامعه آماری را مدیران و کارشناسان شهری و همچنین استادان دانشگاهی متخصص تشکیل می‏دهد که از میان آن‏ها 170 نفر نمونه آماری درنظر گرفته شده‏اند. ابزار اصلی پژوهش برای جمع‏آوری داده‏های مورد نیاز پرسش‏نامه محقق‏ساخته است و برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از نرم‏افزارهای SPSS و Amosاستفاده شده است. نتایج نشان داد پنج عامل شناسایی‏شده مهم‏ترین بازدارنده‏های تحقق‏پذیری طرح جامع در محدوده مطالعاتی‏اند که توانسته‏اند 7/69 درصد از واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین کنند. عوامل شناسایی و درصد تبیین هر یک به‏ترتیب اهمیت عبارت‏اند از: ضعف عوامل مدیریتی (09/20)؛ ضعف فرایند تهیه، تدوین، و تصویب طرح (9/13)؛ بنیان مالی و اقتصادی ضعیف نهادهای متولی (15/13)؛ موانع اداری‏- قانونی (38/11)؛ و بی‏اعتنایی به بسترهای مشارکتی(18/11). همچنین، نتایج پژوهش نشان داد مدل تجربی نهایی عوامل بازدارنده تحقق‏پذیری طرح جامع با استفاده از رویکرد مدل‏سازی معادلات ساختاری در کلان‏شهر شیراز از برازش مناسبی برخوردار است و تاییدکننده مدل اکتشافی شناسایی‏شده است. همچنین، نتایج نشان داد نظارت دقیق علمی بر فرایند تهیه و تصویب و اجرای طرح، ممانعت از دخالت آرایشخصی و دیدگاه‏های سیاسی در فرایند تهیه، تصویب و اجرای طرح،و درنظرگرفتن مشارکت و همکاری شهروندان در همهمراحل تهیه، تصویب،و اجرای طرح به‏ترتیب با 145، 138، و 135 مورد تکرار مهم‏ترین راهکارهای عملیاتی برای رفع موانع شناسایی شده‏اند.