مقایسه جلوه های مفاخره در شعر علی موسوی گرمارودی و قیصر امین پور و اهداف و کارکردهای آن

مفاخره یکی از مضامین و موضوعات رایج و کهن شعر فارسی است که براساس آن شاعر با بیانی مبالغه آمیز به وصف امتیازها، ویژگی ها و افتخارات خود می پردازد. با آنکه گسترش فرهنگ ایثار و شهادت و آموزه های فروتنی و تواضع در شعر انقلاب بسامد فراوانی دارد و در نگاه نخست به نظر می رسد جایی برای مفاخره باقی نگذاشته، اما این موضوع شعری با اهداف تازه و رویکردهای جدید، در آن استمرار یافته است. هدف این مقاله مقایسه جلوه های مفاخره در شعر موسوی گرمارودی و قیصر امین پور و نشان دادن اهداف و کارکردها و وجوه مشترک و مختلف آن است. مفاخره در شعر آن ها در هر دو حوزه شخصی و جمعی جای می گیرد. گرمارودی در حوزه نخست، پیرامون جایگاه شعر خود، اعمال و رفتار خود و مواردی از این دست به اظهار برتری پرداخته، در حالی که امین پور در این حوزه لحنی بسیار فروتنانه برگزیده است. وجود مضامینی درباره فروتنی و تاکید بر آن نشان می دهد مفاخره در حوزه شخصی بیشتر از منظر موتیف و جزیی از سنت شعری، دست مایه سرایش شعر گرمارودی قرار گرفته است. در حوزه دوم هر دو شاعر با تاکید بر مفهوم وطن، ایران و عقاید و باورها، داشتن اسطوره ها و افتخارات گذشته و برخورداری از شخصیت های بزرگ مذهبی و سیاسی و اجتماعی، برتری ملی را گوشزد کرده اند که بیشتر در جهت کارکردهای تعلیمی، ایجاد وحدت و دعوت به ایستادگی و مقاومت مردم به کار گرفته شده و حال و هوای تازه ای به مفاخرات بخشیده است.