اثربخشی رفتار درمانی شناختی بر انعطاف پذیری شناختی زندانیان

اجرای مداخلات روانشناختی در زندانیان به منظور بهبود سلامت روانشناختی آن ها، یکی از اقدامات ضروری در سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور می باشد. در جهت اهمیت این موضوع، مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر رفتار درمانی شناختی بر انعطاف پذیری شناختی در زندانیان انجام شد.

این مطالعه یک طرح نیمه تجربی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه بود که در سال 1398 در جامعه آماری زندانیان جرایم غیر مالی در زندان مرکزی شهر اهواز انجام شد. به شیوه هدفمند 40 نفر از زندانیان در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. پس از دریافت پیش آزمون، گروه آزمایش طی 8 جلسه تحت مداخله رفتار درمانی شناختی قرار گرفتند. سیاهه انعطاف پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) در مراحل سنجش استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-21 انجام شد.

نتایج دلالت بر این داشت که مداخله نقش موثری در افزایش مولفه های ادراک گزینه های مختلف (002/0=P، 632/11=F) و ادراک کنترل پذیری (002/0=P، 044/12=F) و همچنین نمره کلی (0001/0=P، 298/27=F) داشته است (001/0>P)؛ اما در مولفه ادراک توجیه رفتار (942/0=P، 005/0=F) تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در مجموع دوره رفتار درمانی شناختی توانسته است 50/0 از تغییرات انعطاف پذیری شناختی را تبیین کند.

مداخله رفتار درمانی شناختی به واسطه تعدیل باورهای ناکارآمد و فعال سازی رفتاری از ظرفیت مناسبی برای افزایش انعطاف پذیری شناختی برخوردار است. بر این اساس پیشنهاد می شود که در راستای اقدامات تامینی و تربیتی به نقش مداخله رفتار درمانی شناختی توجه شود.