ارزیابی و مقایسه پایداری منابع دو ذخیره گاه جنگلی در استان همدان

در سال های اخیر، کنترل و مدیریت جنگل براساس تنوع زیستی و موضوعات اقتصادی و اجتماعی و رابطه آن با توسعه پایدار بسیار مورد توجه قرار گرفته است . هدف از نوشتار پیش رو ارزیابی و مقایسه پایداری منابع دو ذخیره گاه جنگلی دره سماق و بنه ازناوله ملایر در استان همدان است. در این بررسی برای تعیین و اولویت بندی شاخص های مدیریت پایدار جنگل در سطح محلی از روش ترکیبی ، شامل روش ارزیابی سلسله مراتبی و شاخص های پایداری دستورالعمل نشریه 505 سازمان جنگل ها و مراتع کشور استفاده شده است که تنوع زیستی به دلیل امتیاز کم در هردو ذخیره گاه و به ترتیب تدابیر حقوقی و ساختار تشکیلات ، کارکردهای اقتصادی و اجتماعی، کارکردهای تولید جنگل، گستره منابع جنگلی، کارکردهای حفاظتی با کمترین امتیاز بیشترین تاثیر را در ناپایداری دو ذخیره گاه جنگلی دارند. ذخیره گاه دره سماق با وزن نهایی 571/0 نسبت به ذخیره گاه بنه ازناوله با وزن نهایی 428/0 به دلیل تنوع زیستی و غنای گونه بهتر ، پایداری نسبی بیشتری دارد ؛ به طوری که ذخیره گاه دره سماق با امتیاز 51 دارای پایداری متوسط است و ازناوله با 31 امتیاز در وضعیت ناپایداری قرار دارد. با توجه به تفاوت و امتیاز بیشتر شاخص های گستره منابع جنگلی، تنوع زیستی، سلامتی و شادابی، کارکردهای حفاظتی، کارکردهای اقتصادی و اجتماعی، ذخیره گاه جنگلی دره سماق نسبت به ذخیره گاه بنه ازناوله، از پایداری بهتری برخوردار است. شاخص ها نشان دهنده اهمیت مشارکت مردم محلی در مدیریت پایدار هردو ذخیره گاه است . به طوری که عدم پذیرش اجتماعی، از مهم ترین دلایل ناموفق بودن طرح ها و برنامه های احیای جنگل است . تلفیق تکنیک مدل سلسله مراتبی و شاخص های ارزیابی پایداری جنگل می تواند ابزار مناسبی به منظور مدیریت پایدار جنگل باشد.