مطالعه ساختار جمجمه در بزمجه بیابانی Varanus griseus (Daudin, 1803) (Sauria: Varanidae)

سوسماران مانیتور (بزمجه ها) از خانواده وارانیده، گروهی اجدادی از خزندگان آنگویمورف و در کنار کروکودیل ها و پیتون ها، بزرگ ترین شکارچیان خونسرد زنده در جهان هستند. مانیتور ها ساکن آفریقا، خاورمیانه، جنوب و جنوب شرقی آسیا، مجمع الجزایر اندونزی و استرالیا هستند. جنس Varanus (بزمجه) در ایران دارای سه گونه است. گونه های مطالعه شده در این پژوهش، شامل دو گونه Varanus griseusو Varanus nesteroviمی شود. در این مطالعه از نمونه های نگهداری شده در آزمایشگاه دانشگاه رازی کرمانشاه و یک نمونه جسد پیداشدهVaranus griseus  استفاده شد. برای بررسی جمجمه، از دو روش استفاده شده است: 1. خارج کردن اجزای اسکلتی و عکس برداری از آنها؛ 2. استفاده از روش CT-scan. جمجمه Varanus از 38 قطعه استخوان سازنده جعبه مغزی و 12 قطعه استخوان متصل به هم در آرواره پایین تشکیل شده است. نتایج این مطالعه نشان داد تفاوت شاخصی بین استخوان های جمجمه دو گونه Varanus griseus وVaranus nesterovi  به جز شکل انتهایی استخوان بینی وجود ندارد. ویژگی استخوان های جمجمه که در برخی از سوسماران ویژگی جداکننده بین گونه ای است، درباره گونه های ذکرشده تا حدود اندکی صادق است. شباهت در ساختار جمجمه، نشان دهنده خویشاوندی نزدیک دو گونه و روش تغذیه مشابه آنها است.