پویایی مراحل تحولی توده های جنگلی در قطعه های شاهد جنگل های هیرکانی

پژوهش پیش رو با هدف شناسایی پویایی ساختار توده های دست نخورده در جنگل های هیرکانی انجام شد. ابتدا، چهار رویشگاه در سه استان گیلان، مازندران و گلستان انتخاب شد و در هر رویشگاه سه قطعه نمونه یک هکتاری (درمجموع، 12 قطعه نمونه) در مراحل تحولی اولیه، بلوغ و تخریب درنظر گرفته شد. مرحله اول برداشت های ساختاری قطعه نمونه های فوق از اطلاعات سال 1387 استخراج شد و در سال 1397 داده های ساختاری در همان قطعه نمونه ها دوباره برداشت شدند، به طوری که قطر تمام پایه ها (قطر برابر سینه بیشتر از 5/7 سانتی متر) اندازه گیری شد. براساس نتایج، میانگین تعداد درختانی که به شکل طبیعی از توده حذف شده بودند، برای مراحل تحولی اولیه، بلوغ و تخریب به ترتیب 78، 48 و 31 اصله در هکتار (1/21، 16 و 6/12 درصد) به دست آمد. افزایش قطر متوسط توده نیز برای مراحل مذکور به ترتیب 2/3، 5/4 و 75/3 سانتی متر بود. در قطعه های مورد بررسی طی دوره 10ساله، بیشینه رویش در مرحله تحولی بلوغ با متوسط 101 متر مکعب در هکتار مشاهده شد. براساس نتایج به دست آمده از مثلث ساختار، تمام توده ها در قسمت قطور قرار داشتند. طی دوره 10ساله در تمام قطعه نمونه ها (به جز مرحله های تحولی اولیه)، توده ها از حالت ناهمسال نامنظم دور شده بودند و جابه جایی اندکی در مثلث ساختار داشتند. درمجموع، می توان گفت پایش های دوره ای و جمع آوری اطلاعات از قطعه نمونه های دایمی جزء اصول اولیه حفظ و اصلاح توده ها هستند. شناسایی تغییرات ساختار طی زمان به عنوان پویایی مراحل تحولی توده ها به شمار می آید و جنگل شناسی نزدیک به طبیعت را ممکن می سازد.