درس هایی از تجربه هدفمندسازی یارانه ها (1389) و افزایش قیمت بنزین (1398)

تجربه اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها  در سال 1389 و افزایش قیمت بنزین در سال 1398 نشان می‌دهد که افزایش قیمت حامل‌های انرژی از چند کانال افزایش تورم را به دنبال داشته است: 1- اثر مستقیم بر شاخص قیمت مصرف‌کننده به دلیل وجود انرژی و کالا و خدمات مرتبط با انرژی در سبد مصرف خانوار، 2- به دنبال افزایش قیمت انرژی، هزینه‌های تولید و به دنبال آن، قیمت کالاها و خدمات تولید شده افزایش یافته است، 3- افزایش تورم از ناحیه انتظارات تورمی و 4- افزایش نرخ ارز. کانال چهارم در تجربه سال 1398 بسیار خودنمایی کرد و با اینکه اندازه و دامنه افزایش قیمت حامل‌های انرژی بسیار محدودتر از سال 1389 بود، باعث افزایش قابل توجه نرخ ارز شد که حاکم بودن شرایط تحریمی دلیل عمده این موضوع بود. از آنجا که دولت در حال حاضر با مشکل جدی کسری بودجه مواجه بوده و ممکن است این کسری در سال 1399، با توجه به شیوع ویروس کرونا و رکود کسب‌وکارها و کاهش قیمت نفت، شدت یابد، این احتمال وجود دارد که دولت دوباره انگیزه تغییر قیمت را در برخی حامل‌های انرژی داشته باشد. با توجه به تبعات تورمی این موضوع و حاکم بودن شرایط تحریمی بر کشور دولت باید به طور جدی از این موضوع بپرهیزد. تجربه افزایش قیمت بنزین در سال 1398 نشان داد که این سیاست موجب افزایش نرخ ارز و نرخ تورم می‌شود و دولت را به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده بیش از همه متضرر می‌کند.  ازاین رو، پیشنهاد می‌شود که دولت در شرایط کنونی از افزایش قیمت انرژی بپرهیزد و به‌جای بازی با قیمت انرژی بر سایر منابع درآمدی از جمله درآمدهای مالیاتی تمرکز کند.