فهم دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه: ضرورت رویکرد تلفیقی سازه انگاری و تحلیل گفتمان

اگرچه خاورمیانه یکی از کانون های اصلی همواره درحال تحول در نظام بین المللی بوده است اما نقش و اهمیت آن، در نظریات روابط بین الملل، خصوصا نظریات موسوم به جریان اصلی مورد غفلت قرار گرفته است. جمهوری اسلامی در این منطقه، از کشورهای پیش آهنگ دیپلماسی فرهنگی است. فهم دیپلماسی فرهنگی سیاست خارجی ایران در چارچوب نظریات جریان اصلی چندان امکان پذیر نیست. لذا، بهره گیری از نظریات نوین به شکل تلفیقی می تواند زمینه را برای فهم عمیق از سیاست خارجی فرهنگی جمهوری اسلامی در خاورمیانه فراهم نماید. حال، بر مبنای دغدغه ی اصلی این مقاله، با نقد بر این برون گذاری عامدانه ی منطقه و بازیگران آن از نظریه پردازی روابط بین الملل این سوال مطرح است که «برسازی پیکره ای نظری - تلفیقی از نظریات متاخر سازه انگاری و تحلیل گفتمان چرا و چگونه می تواند زمینه را برای فهم دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه فراهم آورد؟» یافته های این مقاله ی نظری - راهبردی نشان می دهد با توجه به رویکرد اجتماعی، فرهنگی و هویتی نظریات سازه انگاری و تحلیل گفتمان و نیز ویژگی های خاص سیاست خارجی فرهنگی جمهوری اسلامی با تمرکز بر ساخت اجتماعی واقعیت، امکان لازم برای برسازی یک چارچوب تلفیقی وجود دارد.