برهمکنش ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد دانه و علوفه لاین‏های امیدبخش سورگوم دومنظوره

برای ارزیابی الگوی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بر عملکرد دانه و علوفه، 10 لاین امیدبخش سورگوم دو منظوره در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار در شش ایستگاه تحقیقات کشاورزی کرج، مشهد، بیرجند ،زابل، مغان و اصفهان به مدت دو فصل زراعی (1393و1394) کشت شدند. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد اثر سال، مکان، ژنوتیپ واثر متقابل آنها بر عملکرد دانه، عملکرد علوفه و عملکرد بیولوژیک در سطح احتمال یک درصد معنی‏دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد لاین شماره 3 (KDFGS9) با عملکرد دانه 8/7 تن در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه بود. لاین های شماره 1 (KDFGS4) و 9 ((KDFGS26  با عملکرد علوفه خشک 26/2 و 26/1 تن در هکتاربه ترتیب  دارای  بیشترین عملکرد علوفه خشک بودند. لاین‏های شماره 1 (KDFGS4) ،2 (KDFGS6) و 9 ((KDFGS26 به ترتیب با 34/3، 33 و 32/5 تن در هکتار عملکرد بیولوژیک نسبت به دیگر لاین‏های مورد بررسی در این آزمایش برتر بودند. تجزیه پایداری با استفاده از روش AMMI و برازش مولفه‏های اصلی به اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نشان داد دو مولفه اصلی برای عملکرد دانه، عملکرد علوفه خشک و عملکرد بیولوژیک معنی‏دار بود. برای عملکرد دانه دو مولفه اول 67/8 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توضیح دادند. با توجه به مدل AMMI و پارامتر ارزش پایداری امی(ASV)، لاین‏های شماره‏2 (KDFGS6) و 3 (KDFGS9) با پایداری عملکرد دانه بالا، لاین‏های مناسب دو منظوره با اولویت تولید دانه و لاین‏های شماره 9 ((KDFGS26 و 1 (KDFGS4) به‏عنوان لاین های مناسب دو منظوره با اولویت تولید علوفه شناسایی شدند.