شناسایی شاخص های موثر بر مناسبات هیدروپلیتیک ایران و ترکمنستان با تاکید بر رودخانه اترک

نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل مناسبات هیدروپلیتیک در سیستم رودخانه ها این است که عواملی مانند کمبود آب و توسعه اقتصادی می توانند طیف متنوعی از منازعه یا همکاری ایجاد کنند. ازاین رو هدف پژوهش شناسایی متغیرها و شاخص های موثر در مناسبات هیدروپلیتیک ایران و ترکمنستان است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق در وهله اول با استفاده ازنظر خبرگان و کارشناسان جغرافیای سیاسی و تکنیک دلفی، تعداد 15 عامل به عنوان شاخص های اساسی موثر بر مناسبات ایران و ترکمنستان در آینده تبیین گردید. در گام دوم از روش دیمتل به منظور تجزیه وتحلیل و رتبه بندی عوامل علی و معلولی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که عوامل: آب آشامیدنی با امتیاز (53/1)، ایجاد اشتغال با امتیاز (45/1)، آب برای کشاورزی با امتیاز (17/1)، ژیومورفولوژی حوضه آبریز اترک با امتیاز (55/0)، تعارض منافع راهبردی دو کشور با امتیاز (47/0)، موقعیت ژیوپلیتیک ایران با امتیاز (34/0)، امنیت منابع آب با امتیاز (15/0) و موقعیت جغرافیایی ترکمنستان با امتیاز (04/0)، در دسته شاخص های علی قرارگرفته اند و به طورقطع از عوامل تاثیرگذار در مناسبات هیدروپلیتیکی ایران و ترکمنستان هستند. همچنین نقش     قدرت های جهانی در مناسبات هیدروپلیتیک با امتیاز (01/0-)، ضعف فناوری استفاده از آب با امتیاز (08/0-)، نفوذ کشورها در تهیه قوانین مربوط به آب با امتیاز (45/0-)، امنیت قضایی با امتیاز (46/0-)، تاثیر بحران آب منطقه ای ایران بر امنیت ملی با امتیاز (71/0-)، امنیت و انتقال انرژی با امتیاز (13/1-) و ضعف  سیاست های هیدروپلیتیکی ایران با امتیاز (5/1-) در دسته شاخص های معلول قرارگرفته اند که به طورقطع از چالش های تاثیرپذیر هستند.