احکام و آثار صحت تاهلی در اعمال حقوقی

برخی از اعمال حقوقی با وجود ایجاد در عالم اعتبار و شناسایی آنها توسط شرع و قانون، دارای اثر فعلی نیستند و تا ضمیمه شدن شروط و اجزای ضروری مکمل خود، فاقد ترتب آثار قانونی لازم هستند. این گونه اعمال به صحت تاهلی صحیح محسوب می شوند هر چند قابلیت صحت فعلی دارند. صحت تاهلی قابلیت شناسایی در کلیه عقود لازم و جایز و ایقاعات مالی را دارد و با مفاهیم مشابه «نظریه اداره قرارداد» و «بطلان نسبی» در حقوق خارجی نقاط اشتراکی دارد لیکن تفاوت هایی نیز دارد. اراده، اهلیت و رضا از شروط اساسی صحت تاهلی عمل حقوقی محسوب می شود. آثار صحت تاهلی در عقودی که عدم نفوذ موقوف و مراعی دارند متفاوت است. عدم تکوین عقد ممکن است موجب فسخ و بطلان قرارداد شود و یا در موارد نادر بی تاثیر باشد. صحت تاهلی در شرط خلاف مقتضای ذات عقد با فرض اسقاط شرط به لحاظ بازشناختن رکن مطلوب و هدف اصلی عقد که قابلیت استواری بدون وجود شرط را دارد موجب بقای عقد می شود. ضمان درک نیز بر مبنای نظریه فقهی از آثار صحت تاهلی است ولی در قانون مدنی باید قایل به تفکیک شد؛ هرجا که از آثار عقد فاسد محسوب شده، اثر صحت تاهلی و در موادی که از آثار عقد صحیح شناخته شده باشد از آثار صحت فعلی شمرده شود. صحت تاهلی در ایقاعات مالی فضولی ممکن است از زمان تنفیذ اصیل و در خصوص نمایات، از زمان ایقاع فضولی موثر واقع شود.