ارزیابی پایداری عملکرد دانه و اثر متقابل ژنوتیپ- محیط لاین های امید بخش جو در مناطق گرم و مرطوب کشور

بررسی اثر متقابل ژنوتیپ - محیط برای انتخاب ژنوتیپ های سازگار و پایدار در اصلاح گیاهان امری ضروری می باشد. به همین منظور، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ژنوتیپ پایدار جو برای مناطق گرم و مرطوب پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 16 ژنوتیپ و دو رقم شاهد در 4 منطقه گچساران، مغان، خرم آباد و گنبد به مدت سه سال (98-1396) اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه نشان داد که اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی دار بود. برای ارزیابی پایداری عملکرد، از روش های پارامتری شامل روش های مبتنی بر واریانس و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های 1، 3، 6 و 8 در روش های مبتنی بر واریانس و ژنوتیپ های 1، 6، 12، 13 و 15 در روش های مبتنی بر رگرسیون، پایدارترین ژنوتیپ ها بودند. با توجه به متفاوت بودن نتایج روش های مختلف تجزیه پایداری، از شاخصSIIG  برای تجمیع نتایج و رتبه بندی ژنوتیپ ها از نظر پارامترهای پایداری استفاده شد. ارقام شاهد خرم و ماهور و ژنوتیپ های 13 و 6  دارای بیشترین مقدار SIIG و پایدارترین ژنوتیپ ها بودند. ژنوتیپ های 3، 4، 5 و 9 به عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. ارقام شاهد و ژنوتیپ 13 با داشتن عملکرد بالا دارای پایداری زراعی و مناسب برای مناطق پربازده بود. ژنوتیپ 6 با وجود پایداری بالا، کمترین عملکرد را داشت و پایداری آن از نوع بیولوژیکی بوده و مناسب برای مناطق کم بازده تشخیص داده شد.