بررسی کارایی مصرف آب، بهره وری انرژی، اقتصادی و عملکرد سیستم‏‏های مختلف کشت گندم- ذرت در شمال خوزستان

در این مطالعه تاثیر مدیریت بقایا، روش های آبیاری، خاک ورزی و الگوی کاشت در سیستم‏های کشت روی برخی از جنبه‏های مهم تناوب رایج گندم-ذرت در استان خوزستان بررسی گردید.  

آزمایش به صورت استریپ بلوک اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. کرت‏های اصلی این طرح به مدیریت بقایا، کرت ‏های فرعی به روش های ‏‏آبیاری و در کرت‏های فرعی فرعی، خاک‏ورزی و الگوی کاشت به صورت فاکتوریل اختصاص یافت.

  یافته‏ ها:

 حفظ کامل بقایا در دو روش آبباری غرقابی و بارانی طور متوسط باعث افزایش 4/0 و 18/0 کیلوگرم دانه بر متر مکعب آب مصرفی نسبت به تیمارهای بدون بقایا بود. در سیستم‏‏های دارای کشت حفاظتی با بقایای کامل ‏کم‏خاک‏ورزی و ‏بی‏خاک‏ورزی، عملکرد تغییرات معنی داری نسب به سیستم‏های متداول نداشت اما باعث ارتقاء کارایی مصرف آب، بهره وری انرژی و اقتصادی شد. بالاترین ‏‏نسبت سود به هزینه در سیستم وجود کامل بقایا- ‏‏آبیاری ‏‏قطره‏ای-خاک‏ورزی متداول-کشت روی پشته با نسبت 72/1 رخ داد. کمترین انرژی ورودی مربوط به سیستم وجود کامل بقایا- ‏‏آبیاری ‏‏قطره‏ای- ‏بی‏خاک‏ورزی-کشت روی پشته  با 76635 مگاژول برهکتار در بود در عین حال بالاترین بهره ‏وری انرژی را با 210/0 کیلوگرم برمگاژول دارا بود، همچنین در این سیستم حفاطتی نسبت سود به هزینه 62/1 به دست آمد.  

حرکت به سمت اتخاذ روش‏های کشاورزی حفاطتی از جمله حفظ بقایا، کاهش خاک‏ورزی، کشت روی پشته‏های دایم و استفاده از روش های ‏‏آبیاری با راندمان بالا، تولید پایدار را به دنبال دارد. با توجه نتایج این پژوهش ضمن تایید کارآمدی، به کارگیری سیستم‏های کشت حفاظتی توصیه ‏می‏گردد.