تعیین بهره وری مصرف آب محصول لوبیا در دو سامانه آبیاری بارانی و سطحی (مطالعه موردی: استان لرستان)

تعیین حجم آب مصرفی و بهره وری مصرف آب محصولات مختلف کشور می تواند کمک شایانی به تصمیم گیری مسیولین مرتبط با بخش آب و کشاورزی کشور بنماید. لذا، این پژوهش به منظور اندازه گیری مستقیم و مزرعه ای آب مصرفی و عملکرد محصول لوبیا در 25 مزرعه شهرستان های، ازنا، الیگودرز و سلسله استان لرستان انجام شد. حجم آب مصرفی مزارع لوبیا در سیستم های مختلف آبیاری با منابع آبی مختلف و بدون دخالت در برنامه آبیاری آنها در طول فصل زراعی اندازه گیری شد. میزان حجم آب مصرفی در مزارع انتخابی از 8669 تا 19312 متر مکعب در هکتار متغیر بود. میانگین حجم آب مصرفی و بهره وری مصرف آب در سیستم های آبیاری بارانی و سطحی به ترتیب 9735، 16161 متر مکعب در هکتار و 33/0 و 16/0 کیلوگرم بر متر مکعب تعیین شد. بنابراین می توان گفت که سیستم آبیاری بارانی نسبت به سیستم آبیاری سطحی با کاهش 8/39 درصدی در مصرف آب باعث افزایش 106 درصدی در بهره وری مصرف آب لوبیا شده است. میانگین راندمان کاربرد آب در دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی به ترتیب 5/73 و 3/40 درصد تعیین شد. نتایج مقایسه میانگین حجم آب مصرفی، بهره وری مصرف آب و راندمان آبیاری با آزمون تی(t-test) حاکی از تفاوت معنی دار بین دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی بود. مقایسه نیاز آبی با استفاده از آزمون تی نشان داد که میانگین نیاز آبی محاسباتی با میانگین سند ملی آب به ترتیب به میزان 6720 و 6994 متر مکعب در هکتار تفاوت معنی داری با هم دارند. بررسی ضرایب پیرسون نشان داد که بین حجم آب مصرفی با راندمان کاربرد آبیاری و بهره وری آب همبستگی منفی وجود دارد ولی بین راندمان آبیاری و عملکرد محصول با بهره وری آب همبستگی مثبت وجود داشت.