کاربرد کودهای کندرها یا با رهایش کنترل شده فسفری، راهکاری برای افزایش کارایی فسفر و کاهش مخاطرات زیست محیطی

فسفر یکی از عناصر غذایی پرمصرف مورد نیاز گیاهان است و کمبود آن در بسیاری از خاک های کشاورزی جهان وجود دارد. برای درمان کمبود فسفر از کودهای فسفر استفاده می شود که کارایی مصرف آن ها کم بوده و پدیده غنی شدن آب ها و آلودگی محیط زیست را نیز به طور گسترده ایجاد کرده است. ازطرف دیگر، کودهای فسفر از ذخایر محدود و تجدیدناپذیر سنگ فسفات تولید می شوند که با گذشت زمان مقدار آن کم شده و قیمت آن گران تر می شود. این در حالی است که نیاز به مصرف کودهای فسفر برای تامین غذای مورد نیاز جمعیت در حال رشد جهان زیاد می شود. بنابراین، مدیریت کودهای فسفر یک عامل کلیدی در تولید محصولات کشاورزی است. برای بهبود کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان و کاهش مخاطرات محیط زیست، استفاده از کودهای کندرها و با رهایش کنترل شده فسفر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. کود کندرها یا با رهایش کنترل شده به کودی گفته می شود که سرعت حل شدن آن در آب کم تر از کودهای محلول در آب رایج بوده و مدت طولانی تری عناصر غذایی را به ریشه گیاهان عرضه می کند. برخلاف کود کندرها، کود با رهایش کنترل شده طوری ساخته می شود که سرعت، مدت و الگوی رهایش عنصر غذایی خوب کنترل شده باشد. برای تهیه کودهای کندرها یا با رهایش کنترل شده از چندین روش استفاده می شود: (1) استفاده از مواد پوشش دهنده: این مواد به چند گروه تقسیم می شوند: 1- پلیمرها (شامل پلیمرهای زیست تخریب پذیر مانند کیتوسان، پلیمرهای ابرجاذب آب، کوپلیمرهای پلی وینیلیدن کلراید، پلی اولفین ها، پلی اورتان ها، رزین های اوره-فرمالدیید، پلی استرها و رزین های آلکید)، 2- گوگرد، 3- گوگرد-پلیمر، 4- اسیدهای آلی، 5- روغن پارافین، 6- رس ها، 7- خاکستر بادی؛ (2) تهیه کودهای کندرها از موادی با حل پذیری کم یا سرعت معدنی شدن کم، (3) تبدیل سنگ فسفات به کود کندرها با روش های مختلف مانند اسیدی کردن جزیی و استفاده از ریزجانداران حل کننده فسفات، (4) تولید کودهای کندرهای فسفر با استفاده از فناوری نانو، (5) تولید کودهای کندرهای فسفر از هیدروکسیدهای دوگانه لایه ای، بیوچار و هیدروچار بارگذاری شده با فسفات، (6) تهیه کود کندرهای فسفر از خاکستر بادی. در این مقاله روش های تهیه کودهای کندرهای فسفر و اثرهای آن ها بر کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان مختلف شرح داده می شود. به طور کلی، با مصرف کودهای کندرها یا با رهایش کنترل شده فسفر در خاک های کشاورزی، کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان بهبود می یابد.