تحلیل هیدرودینامیکی نهشته های بستر رودخانه ای محل احداث سد زیرزمینی به منظور استحصال آب (مطالعه موردی سد زیرزمینی مشنق)

امروزه، استفاده از فناوری سدهای زیرزمینی از روش های کارآمد در استحصال آب باران و مدیریت سیلاب به منظور رفع کمبود منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. سد زیرزمینی، جریان زیرسطحی آب را در مقطع عرضی رودخانه مسدود کرده آن را در زیر بستر رودخانه ذخیره می کند. احداث سد زیرزمینی ضمن کمک به محیط زیست، جبران آب های سطحی و گسترش زمین های زیر کشت را به دنبال دارد. حجم آب استحصالی از این سدها بستگی به خواص هیدرولیکی و هیدرودینامیکی رسوبات آبرفتی دارد. هدف از پژوهش حاضر تعیین هیدرودینامیکی نهشته های بستر رودخانه ای سد زیرزمینی مشنق در شمال دریاچه ارومیه بود. امکان سنجی و تعیین محل محور سد، با استفاده از سیستم ArcGIS صورت پذیرفت. سه گزینه تعیین و پس از ارزیابی ژیوفیزیکی محل بازه اصلی با ضخامت m 14 آبرفت، نهایی شد. بررسی های زمین شناسی مهندسی نشان داد دانه بندی رسوبات بستر، از نظر تقسیم بندی متحد با بیش از 78% شن و ماسه در محدوده خاک های شنی غیریکنواخت دانه بندی شده قرار داشتند. بر اساس روش استاندارد سازمان مصالح آمریکا در محدوده شن رس دار و شن سیلت دار بودند. آزمایش لوفران نشان داد رسوبات آبرفتی دارای نفوذپذیری cm/s 0012/0 و تخلخل بالای 35% بود. بر این اساس آب قابل استحصال در هر دوره آبگیری مخزن سد، m3 163800 خواهد بود. آب شرب و بهداشت منطقه صدها کیلومتر دورتر از طریق خط انتقال آب زرینه رود تامین می شود. احداث این سد با نگاه واقع بینانه به ارزش واقعی آب و نقش آن در جوامع بشری، اثرات محیط زیستی سازنده خواهد داشت که نیازمند بررسی مستقل است.