موانع و تسهیل کننده های بهره مندی از خدمات سلامت سرپایی در سالمندان: یک مرور نظام مند

افزایش نیازهای مراقبت از سالمندان از نگرانی های کشورهایی مختلف مخصوصا کشورهایی است که جمعیت شان در حال سالمند شدن است. شناخت عوامل تاثیر گذار بر بهره مندی از خدمات سلامت در سالمندان برای سیاستگذاری سلامت در جهت شناسایی مشکلات احتمالی و توسعه مداخلات مناسب در بهره مندی بهتر و افزایش دسترسی بسیار با اهمیت است. از این رو، هدف از این مطالعه شناخت موانع و تسهیل کننده های بهره مندی از خدمات سلامت سرپایی در سالمندان می باشد.

در مرور سیستماتیک حاضر، مطالعات منتشر شده انگلیسی در بازه زمانی 1996 تا 2018 با استفاده از دستورالعمل PRISMA و کلمات کلیدی مرتبط، به صورت الکترونیکی از پایگاه های اطلاعاتی Web of Science،PubMed وScopus جستجو و مرور شدند. پس از حذف مقالات تکراری و نامرتبط، کیفیت مقالات براساس چک لیست STROBE توسط دو ارزیاب به طور مستقل ارزیابی شدند. به منظور ترکیب داده ها از روش سنتز روایتی استفاده شد.

در این مطالعه، کیفیت 44 مقاله تایید شد. نتایج مطالعه در سه دسته عوامل مستعدکننده (سن، جنسیت، وضعیت تاهل، قومیت)، توانا کننده (درآمد، پوشش بیمه، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، شبکه اجتماعی، حمایت اجتماعی) و عوامل مرتبط با نیاز (داشتن بیماری مزمن، خودارزیابی وضعیت سلامت، شدت بیماری، تعداد بیماری، داشتن همزمان دو یا چند بیماری، ناتوانی فیزیکی و سبک زندگی ناسالم)  قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که سن بالای 80 سال، اقلیت قومی، غیر شاغل و بازنشسته بودن، سطح پایین تحصیلات، شبکه اجتماعی کوچک و محدود، داشتن ناتوانی جسمی به عنوان موانع بهره مندی از خدمات سلامت، و زن بودن، متاهل بودن، داشتن بیمه درمان، حمایت اجتماعی، داشتن همراه و یا فرزند، سطح بالای درآمد، مسافت کوتاهتر تا مرکز ارایه خدمات سلامت به عنوان تسهیل کننده های بهره مندی از خدمات سلامت سرپایی در سالمندان شناسایی شدند.  

این مطالعه مروری نشان داد که مجموعه ای از عوامل به طور مداوم با استفاده از خدمات سلامت مرتبط است، مطالعه حاضر عوامل موثر بر بهره مندی از خدمات سلامت سالمندان را در قالب مدل رفتاری بهره مندی از خدمات سلامت اندرسون شناسایی کرد. به طور کلی شواهد نشان داد که سالمندان مرد، مجرد، با سن بالای 80 سال، تحصیلات و درآمد پایین، غیر شاغل یا بازنشسته و دارای بیماری مزمن بایستی در اولویت های سیاستگزاری سلامت سالمندان قرار گیرد تا بار خدمات ناشی از بیماریها افزایش نیابد.