اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد بر انتقال مجدد مواد ذخیره ای در ژنوتیپ های سورگوم دانه ای

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و پارامترهای دخیل در انتقال مجدد مواد ذخیره ای در ژنوتیپ های سورگوم دانه ای، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1393 در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل آبیاری نرمال (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی (مرحله رویت آخرین برگ به صورت لوله ای) و قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی (50 درصد بوته ها در مرحله آغاز گلدهی) و فاکتور فرعی شامل ژنوتیپ های KGS29،MGS2 ،KGS33 ، سپیده، KGFS27،MGS5 ،KGFS5 ،KGFS17، KGFS13 و KGFS30 بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در پانیکول داشته و سبب کاهش آنها گردید. میزان کاهش عملکرد دانه در بالاترین سطح تنش خشکی (قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی) نسبت به تیمار شاهد معادل 42 درصد بود. ژنوتیپ KGFS13دارای بالاترین عملکرد دانه بود. اثر تنش خشکی بر پارامترهای ARDM (میزان مواد ذخیره ای انتقال یافته) و %REP  (سهم دانه از انتقال مجدد مواد ذخیره ای) در سطح احتمال 5 درصد معنی دار گردید و این اثر در مورد %REE (بازدهی انتقال مجدد) معنی دار نشد ولی هر سه پارامتر با اعمال تنش رطوبتی و افزایش شدت تنش خشکی افزایش چشمگیری نشان دادند. به طورکلی می توان گفت که فرایند انتقال مجدد به عنوان یکی از مکانیزم های مطلوب و انتخابی در ارقام و ژنوتیپ های سورگوم به ویژه در شرایط مواجهه با تنش خشکی قلمداد می شود.