ارزیابی سمیت تنفسی و اثر رفتاری اسانس نعنا و رزماری در سوسک چهار نقطه ای حبوبات

سوسک چهار نقطه ای حبوبات از آفات مهم حبوبات در مزرعه و انبار است که خسارت زیادی وارد می کند. اسانس گیاهان جایگزین مناسبی برای بسیاری از سموم در کنترل آفات هستند. در این مطالعه پاسخ رفتاری حشرات کامل تازه ظاهر شده سوسک چهار نقطه ای حبوبات به سمیت تنفسی دو اسانس نعنا و رزماری مقایسه شد و تفاوت نحوه تاثیر آنها با توجه به ترکیبات تشکیل دهنده مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات رفتاری حشرات تحت تاثیر تیمار با اسانس بررسی و مرگ و میر حشرات طی 24 ساعت پس از تیمار، هر دو ساعت یک بار، بدون باز کردن درب پتری دیش شمارش شد. نتایج نشان داد که سمیت هر دو اسانس از لحاظ آماری یکسان بود؛ ولی نوع رفتار حشره قبل از مرگ برای اسانس نعنا و رزماری تفاوت داشت. برخلاف اسانس نعنا، حشراتی که در معرض اسانس رزماری قرار گرفتند، علایم برانگیختگی بیش از حد، باز شدن بال های رویی و زیری، لرزش و تشنج منتهی به مرگ مشهود بود. با توجه به نتایج تحقیق، هر دو اسانس خاصیت حشره کشی قوی روی سوسک چهار نقطه ای داشتند، اما با توجه به علایم مرگ و میر به نظر می رسد که اسانس رزماری می تواند با تاثیر روی گیرنده های گابا از یک طرف و مهار آنزیم استیل کولین استراز از طرف دیگر، بر سامانه عصبی اثر گذاشته و سبب مرگ حشره شود، ولی تحت تاثیر اسانس نعنا مرگ حشره بدون علایم خاصی رخ داد که نیاز به تحقیق بیشتر در خصوص نحوه اثر اسانس بر روی این حشره است.