ارزیابی میزان توسعه و تفکیک در انعطاف پذیری فضای داخلی مسکن آپارتمانی و واحدهای مسکونی مجاور مورد پژوهش: منطقه 2 تهران

نقش و اهمیت مسکن، به مثابه سرپناه انسان، حساس و کلیدی است و در طراحی آن توجه جدی به اصولی کیفی را می طلبد. با توجه به تغییر نامحسوس اما پویای فرهنگ زندگی در ایران و جایگاه مسکن در آن، به نظر می رسد طراحی یک واحد مسکونی که مناسب یک بازه زمانی مشخص باشد، نیازهای متنوع و متغیر ساکنان را پاسخ ندهد. مسئله اصلی آن است که طرح مسکن به مثابه یک ویژگی ثابت در نظر گرفته می شود، درعین حال کسانی که در آن ها زندگی می کنند این گونه نیستند، خانواده ها رشد می کنند، کوچک می شوند و تغییر می کنند و به همین دلیل نیازهای آن ها نیز تغییر می کند. پرداختن به ویژگی انعطاف پذیری در طراحی مسکن، به دلیل ارتقای کیفیت زندگی خانواده در فضای سکونتی، موجبات طولانی شدن استقرار ساکنان را فراهم می آورد. بر این اساس برنامه ریزی برای انعطاف و تغییر در ساختار عملکردی  فضایی مسکونی با پاسخ گویی به نیازهای در طول زمان خانواده در واحد مسکونی، از جابه جایی بی رویه آنان جلوگیری می کند. این پژوهش با هدف ارتقای کیفیت انعطاف پذیری در طراحی واحدهای مسکونی معاصر و نگاه ویژه به توسعه و تفکیک و ارزیابی آن در فضای داخلی و واحدهای مجاور مسکونی انجام گرفته است. به این منظور با رویکردی کیفی ابتدا با  استفاده از اسناد و مطالعات کتابخانه ای و سپس با تحلیل نمونه های مسکن سنتی ایران و نمونه هایی از آپارتمان های طراحی شده در دهه های اخیر اروپا، به منزله مصادیق مساکن انعطاف پذیر، به شناسایی نقش این دو مولفه (توسعه و تفکیک) در انعطاف پذیری فضایی پرداخته شده است و در گام بعدی سنجش  میزان این دو مولفه در مسکن آپارتمانی منطقه 2 تهران صورت گرفته است. نتایج حاصله حاکی از این است که ویژگی توسعه و تفکیک در مسکن یک خوابه حداقل میزان و در واحدهای سه خوابه بیشترین میزان را دارد. همچنین پیشنهاد تخصیص مساحت به فضایی شناور که مابین دو عرصه خصوصی و عمومی در نظر گرفته می شود، یک اصل پاسخ گو برای توسعه و تفکیک در واحد مسکونی دانسته شده است.