ارزیابی درخشندگی در یک تونل جاده ای براساس استاندارد CIE88-2004 در جهت کاهش تصادفات رانندگی

ایمنی ترافیکی یک نگرانی عمده در سراسر جهان است. سالانه حدود 5/1 میلیون نفر در اثر تصادفات جاده ای جان خود را از دست می دهند و 50 میلیون نفر مجروح می شوند. این ارقام بالغ بر 1/2 درصد از مرگ ومیرها در جهان را به خود اختصاص می دهد و تصادفات جاده ای را در رتبه نهم شایع ترین علل مرگ ومیر قرار می دهد. در کشور ایران، آمار تصادفات جاده ای و تلفات ناشی از آن به مقدار قابل ملاحظه ای بیشتر از استاندارد جهانی است. آن چنان که با میزان بروز سالیانه 32 مورد در صد هزار نفر، دومین علت مرگ ومیر و شایع ترین علت مصدومیت ها می باشد. یکی از علل اصلی در ایجاد حوادث جاده ای در تونل ها عدم طراحی سیستم روشنایی مطلوب می باشد. بنابراین هدف از مطالعه حاضر ارزیابی درخشندگی در یک تونل جاده ای براساس استاندارد CIE88-2004 در جهت کاهش تصادفات احتمالی ناشی از مشکلات بصری می باشد.

در این مطالعه برای ارزیابی درخشندگی در تونل های جاده ای از استاندارد CIE88-2004 استفاده شد. مراحل اولیه در ارزیابی درخشندگی در تونل های جاده ای شامل تعیین فاصله توقف ایمن، درخشندگی دید معادل، درخشندگی اتمسفری و درخشندگی شیشه خودرو می باشد. برای تعیین درخشندگی دید معادل از دوربین عکاسی YASHICA108  با لنز 35 میلی متری و نمودار قطبی هالیدی استفاده شد. برای تعیین درخشندگی اتمسفری و درخشندگی شیشه خودرو از درخشندگی سنج HAGNER مدل S3 استفاده شد. به منظور طراحی روشنایی، استاندارد CIE-88-2004 در جهت جلوگیری از تصادفات جاده ای ناشی از عدم روشنایی مناسب، تونل های جاده ای را به 5 ناحیه دسترسی (access zone)، آستانه (threshold zone)، گذار (transition zone)، داخلی (interior zone) و خروجی (exterior zone) تقسیم بندی می کند.

در تعیین فاصله توقف ایمن، در ابتدا میانگین زمان واکنش با توجه به توصیه استاندارد CIE در رانندگان 1 ثانیه تعیین شد. با توجه به موقعیت تونل و اطلاعات 10 ساله ی ایستگاه شماره 40780 هواشناسی شهر ایلام، میانگین بارش سالیانه باران 8/73 روز مشخص گردید. با توجه به توصیه پاریس، ضریب اصطکاک بین جاده و تایر در مکان هایی که میانگین بارش سالانه بیش از 75 ساعت باشد، وضعیت جاده در ناحیه دسترسی تونل خیس در نظر گرفته می شود. بنابراین با در نظر گرفتن سطح خیس جاده و حداکثر سرعت مجاز وسایل نقلیه عبوری از این تونل، ضریب اصطکاک بین جاده و تایر 35/0 مشخص گردید. سپس فاصله توقف ایمن در تونل مربوطه 6/69 متر تعیین شد. در این مطالعه سطح درخشندگی دید معادل cd/m2 5/127 تعیین شد. همچنین سطح درخشندگی شیشه خودرو و درخشندگی اتمسفری  به ترتیب cd/m2 4/238 و cd/m2 308 تعیین شد. به توجه به این داده ها سطح درخشندگی موردنیاز در ابتدا و انتهای ناحیه گذار به ترتیب cd/m2 248 و cd/m2 4/12 تعیین شد. همچنین درخشندگی در ناحیه داخلی  cd/m22/6 و در ابتدا و انتها ناحیه خروجی به ترتیب cd/m2 5 و cd/m2 12 تعیین شد.

در تونل های جاده ای، رانندگان باید موانع جاده ای را حداقل به فاصله توقف ایمن شناسایی کنند تا از وقوع حوادث جلوگیری نمایند. راهکارهایی در جهت بهبود روشنایی و کاهش عوارض ناشی از روشنایی نامناسب در تونل های جاده ای ارایه می شود که ازجمله می توان به استفاده از چراغ های نامتقارن در ورودی تونل ها و استفاده از سطوح با ضریب انعکاس پایین و کاشت علفزار و درختان در محیط اطراف تونل در جهت کاهش درخشندگی دید معادل و نصب ساختارهای نیمه شفاف در ورودی تونل ها اشاره نمود.