کارنامه تولید فضا؛ مقیاس مغفول مانده صنعت ساخت

راهبردهای توسعه درون‌زا در هر کشوری صنایع مختلفی را در بر می‌گیرد. فلزات، خودرو، نساجی، استخراج معادن، کشاورزی، ساختمان و... . اما شاید گوشه‌ای از این توسعه‌های همه جانبه در ادبیات جاری توسعه گران خیلی غنا نیافته است. صنعت ساختمان عبارتی است که غالبا به توسعه کالبدی شهرها اطلاق می‌گردد؛ اما آیا این مفهوم شمول مکفی برای همه‌ زیرشاخه‌های مجموعه‌ خودش را دارد؟ با نگاهی به توسعه‌های شهری و ساختمانی کشورهای توسعه‌یافته و مقایسه آن با کشورهای در حال توسعه، می‌توان سطوحی از توسعه‌های‌ کالبدی را در ادبیات آن‌ها شناسایی نمود که شاید اغلب در کشور‌های در حال توسعه، شناخت آکادمیک نسبت به آن‌ها وجود دارد، اما به لحاظ عملی نمودی از آن در ساختار فضایی ملی و منطقه ای آن‌ها مشهود نیست. تولید فضا به معنای ایجاد پهنه‌های زیستی و کالبدی جدید و یا تقویت پهنه‌های موجود جهت توسعه کریدرهای اقتصادی مگاشهری در مقیاس بزرگ و توسعه مراکز اقتصادی و سکونتی داخل شهرها در مقیاس کوچکتر است. تولید فضا بصورت کلی یکی از زیرساخت‌های توسعه‌ای کشور‌ها و از جمله برنامه‌های توسعه‌ای در سطوح ملی، منطقه ای، شهری و محلی است. مقوله تولید فضا مفهومی کلان تر از توسعه ساختمانی است و شاید به خاطر ماهیت مفهومی سخت و پیچیده‌تر آن نسبت به موضوعات ساختمانی خرد مقیاس هنوز جایگاه خود را در ادبیات توسعه ساختمانی نیافته است. در مجموع کارنامه تولید فضا در کشور را می توان در دو مقیاس "ملی و منطقه‌ای" و "شهری و زون‌های شهری" با توجه به مصادیق آن مورد ارزیابی قرار داد.