بررسی اثر سطوح مختلف تیمار های جیبرلین، سرمادهی و پرایمینگ بر جوانه زنی بذر طبقات سنی مختلف گونه Kochia prostrate (L) schrad در تاریخ های مختلف برداشت بذر

جوانه زنی بذر و استقرار نهال های گونه Kochia prostrata در عرصه مراتع با مشکل روبروست. از اینرو جمعیت گونه مذکور رو به کاهش است. در این تحقیق تاریخ برداشت بذر، سن پایه های مادری و روش های مختلف پرایمینگ بعنوان عوامل احتمالی موثر بر صفات جوانه زنی بذر این گونه مورد مطالعه قرار گرفته است.

بوته های این گونه گیاهی در جمعیت مورد مطالعه تعیین سن گردیدند. بدین ترتیب بوته ها به سه طبقه سنی جوان (3-4 ساله ها) ، بالغ (5-6 ساله ها) و مسن (7 ساله ها به بالا) تقسیم شدند. بذرهای سه طبقه سنی مذکور در دو تاریخ مختلف (اواخر آبان و اواخر آذر) جمع آوری گردید. پنج تیمار پرایمینگ با آب 4 ساعته، هالوپرایمینگ نیترات پتاسیم 5/7 میلی مولار بر لیتر، اسید جیبرلیک 750 میلی گرم بر لیتر و سرمادهی مرطوب 5 + درجه سانتی گراد و سرمادهی خشک 2 - درجه سانتی گراد بر روی بذرها اعمال گردید.

نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی، درصد گیاهچه های نرمال، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، طول نهال، وزن نهال، بنیه بذر و وزن هزار دانه بذرها، بین طبقات سنی مختلف بوته ها در سطح 1 درصد با یکدیگر اختلاف معنی‏دار دارند. همچنین اثر زمان برداشت بذر بر روی کلیه صفات جوانه زنی به استثنای سرعت جوانه زنی و بنیه بذر در سطح 1 درصد معنی دار است. تیمار اسید جیبرلیک 750 میلی گرم بر لیتر و تیمار سرمادهی خشک 2- درجه سانتی گراد بیشترین تاثیر را بر درصد جوانه زنی، وزن نهال و بنیه بذرهای طبقات سنی بالغ (5-6 ساله ها) و مسن (7 ساله ها به بالا) و زمان برداشت اول (اواخر آبان) داشتند. بیشترین سرعت جوانه زنی مربوط به تیمار هالوپرایمینگ نیترات پتاسیم 5/7 میلی مولار در لیتر بود.. بیشترین طول ساقه چه و طول نهال مربوط به تیمار سرمادهی 5+ درجه سانتی گراد بذور طبقه سنی جوان (3-4 ساله ها) و زمان برداشت اول بود. بیشترین طول ریشه چه مربوط به تیمار پرایمینگ با آب 4 ساعته بر روی بذرهای طبقه سنی بالغ و زمان برداشت اول بود.

با توجه به نتایج بدست آمده، بذرهای طبقه سنی بالغ با داشتن وزن هزار دانه بیشتر (حدود 2 برابر) و تولید بذر در بوته بالاتر (حدود 3 برابر)، نسبت به سایر طبقات سنی از کیفیت بذر بهتری برخوردار هستند. ازاینرو جمع آوری بذر این طبقه سنی در اواخر آبان ماه که هنوز بذرها پراکنده نگردیده اند و بهبود صفات جوانه زنی بذرها و شکست خواب بذر با استفاده از تیمار سرمادهی خشک 2- درجه سانتی گراد و پرایمینگ با آب 4 ساعته، می تواند بذرها را جهت استفاده در برنامه های اصلاح مراتع و تولید نهال آماده نماید.