بررسی رابطه بیشینه گرد و غبار و متغیر های اقلیمی با استفاده از داده های سنجش از دور (مطالعه موردی: استان هرمزگان)

پدیده گرد و غبار یکی از بلایای طبیعی است که خصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل خسارات فراوانی که هرساله بجا می گذارد به عنوان یک خطر محیط زیستی جدی در نظر گرفته می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی ارتباط 14 متغیر اقلیمی با بیشینه ماهیانه عمق اپتیکی هواویز (AOD) ناشی از وقایع گرد و غبار در استان هرمزگان بود. ابتدا با کدنویسی در محیط موتور گوگل ارث (GEE) به ازای هر روز یک تصویر ماهواره ای از محصولات گرد و غبار MODIS استخراج و ضمن تهیه سری زمانی AOD، میانگین بیشینه گرد و غبار ماهیانه در یک بازه زمانی 17 ساله (2000-2017) استخراج شد. همچنین محصولات اقلیم و بیلان آب ماهانه دانشگاه آیداهو شامل تبخیر و تعرق مرجع و واقعی، کمترین و بیشترین دمای هوا، میزان بارش، رطوبت خاک، شاخص خشکسالی پالمر، کمبود آب اقلیم، تابش طول موج کوتاه به سمت زمین، فشار بخار، کمبود فشار بخار و سرعت باد به همراه دمای سطح زمین (LST) و شاخص پوشش گیاهی (EVI) استخراج و ضمن نمونه گیری از این تصاویر، روابط رگرسیونی بین آنها و میانگین ماهانه بیشینه گرد و غبار با روش های کمترین مربعات معمولی (OLS) و رگرسیون وزن دار جغرافیایی (GWR) محاسبه گردید. سپس از آماره عمومی موران به منظور تحلیل خودهمبستگی مکانی و توزیع فضایی گرد و غبار در سطح استان استفاده شد. نتایج نشان داد مدل GWR با ریشه میانگین مربعات خطا معادل 14/0، مجموع مربعات باقیمانده 3/11، ضریب تعیین 82/0 و معیار آکاییکه تصحیح شده 19/570- عملکرد بهتری را نسبت به روش OLS ارایه کرده است. ارزیابی ضرایب در مدل GWR نشان داد به ترتیب متغیرهای پوشش گیاهی، رطوبت خاک و میزان بارش بیشترین تاثیر را بر میزان گرد و غبار داشته اند. همچنین از منظر خودهمبستگی مکانی، توزیع گرد و غبار در گستره استان الگوی خوشه ای داشت.