تاثیر اقلیم و تکامل خاک بر مقدار و توزیع شکل های شیمیایی عناصر غذایی کم مصرف آهن، مس، روی و منگنز در سری های غالب خاک های استان کهگیلویه و بویراحمد

تعیین و شناخت توزیع نسبی هر یک از شکل های شیمیایی عناصر و ارتباط آنها با خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و کانی های رسی خاک می تواند پژوهشگران را برای دستیابی به مدیریت پایدار کشاورزی کمک کند. تحقیق حاضر به منظور بررسی و شناخت شکل های شیمیایی عناصر کم مصرف روی، مس، آهن و منگنز در تعدادی از خاک های سطحی و زیرسطحی استان کهگیلویه و بویراحمد و ارتباط آنها با خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی انجام گرفت. نتایج مطالعه حاضر نشان داد درحالی که مقدار شکل های شیمیایی تبادلی و جذب سطحی شده عناصر مورد مطالعه بسیار کم و قابل چشم پوشی بود، شکل های باقی مانده، کربناتی و آلی به ترتیب بیشترین به کمترین مقادیر از شکل های شیمیایی این عناصر را به خود اختصاص داده اند. بررسی همبستگی شکل های شیمیایی این عناصر با خصوصیات خاک نشان از وجود همبستگی موثر کربن آلی با شکل های شیمیایی روی و همبستگی موثر رس، سیلت، ظرفیت تبادل کاتیونی و کربنات کلسیم با شکل های شیمیایی مس منگنز و آهن داشت. همبستگی مقادیر کمی کانی های رسی با شکل های شیمیایی این عناصر نشان داد. مقادیر شکل های مختلف عناصر مورد مطالعه با کانی های سیلیکاتی 2:1 (به ویژه ورمی کولیت) ارتباط مستقیم دارند. بررسی مقادیر کمی شکل های شیمیایی آهن و منگنز در خاک های دارای تکامل پروفیلی (آلفی سول و مالی سول) با آب و هوای مرطوب تر و رژیم رطوبتی زریک مقادیر بالاتری را نسبت به خاک های با تکامل پروفیلی کمتر (انتی سول و اینسپتی سول) و آب و هوای خشک تر و رژیم رطوبتی یوستیک نشان دادند. به طور کلی نتایج نشان داد، تغییرات عوامل خاکسازی از جمله اقلیم، به صورت محسوسی علاوه بر مقادیر کل عناصر، بر شکل های شیمیایی عناصر غذایی کم مصرف به ویژه منگنز و آهن موثر بوده و می تواند در مدیریت راسته های خاکی با تکامل ضعیف تا زیاد موثر باشد.