بررسی تنوع رژیم غذایی در بیماران مبتلا به سلیاک در آذربایجان شرقی: مطالعه ی مقطعی

با توجه به محدودیت های بالای رژیم فاقد گلوتن، به نظر می رسد تنوع رژیم بیماران مبتلا به سلیاک تحت تاثیر قرار می گیرد؛ لذا جهت ارایه ی توصیه های رژیمی اختصاصی به این بیماران نیاز است مطالعه ای در زمینه ی بررسی تنوع رژیم این بیماران انجام گیرد. بنابراین هدف از مطالعه ی حاضر، بررسی نمره ی تنوع رژیمی در بیماران بزرگسال مبتلا به سلیاک می باشد.

در این مطالعه ی مقطعی، 130 بیمار بزرگسال مبتلا به سلیاک به صورت تصادفی از لیست بیماران ثبت شده در مرکز ثبت بیماران سلیاک استان آذربایجان شرقی انتخاب شدند. از پرسش نامه ی تکرر غذایی 80 موردی برای تعیین مصرف مواد غذایی استفاده شد. جهت تعیین نمره ی تنوع رژیم، مواد غذایی به 5 گروه اصلی و 23 زیر گروه تقسیم شده و اگر فردی حداقل نصف سروینگ توصیه شده از آن گروه یا زیرگروه را مصرف نماید، به عنوان مصرف کننده در نظر گرفته می شود. نمره ی کل بین 0 تا 10 و نمره ی هر زیر گروه بین 0 تا 2 است. مقادیر بالاتر نمره ی تنوع رژیمی نشان دهنده ی تنوع بیشتر بوده و نمره ی تنوع رژیمی <3 نشان دهنده ی تنوع کم، 3-5 تنوع متوسط و بیشتر از 6 تنوع بالای رژیم بود. جهت آنالیز آماری از نرم افزار SPSS استفاده شد و برای مقایسه ی نمره ی تنوع رژیمی در 2 گروه بیماران پای بند به رژیم و غیرپای بند به رژیم از آزمون کوواریانس با تعدیل بر عوامل مخدوش کننده شامل سن، جنس، نمایه ی توده ی بدنی، دریافت انرژی، مدت زمان بیماری و دریافت رژیم فاقد گلوتن استفاده شد.

میانگین سنی بیماران 61/8±74/36 سال بود. میانگین نمره ی کل تنوع رژیمی 36/1±97/3 بود. بیشترین نمره ی تنوع رژیمی مربوط به گروه میوه ها (68/0±42/1) و کمترین نمره ی تنوع رژیمی مربوط به گروه گوشت (46/0±40/0) بود. نتایج آزمون کواریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین 2 گروه پای بند و غیرپای بند به رژیم فاقد گلوتن از نظر نمره ی شاخص کل تنوع رژیم و زیرگروه های تشکیل دهنده ی آن وجود نداشت (P>0.05). نمره ی کل تنوع رژیمی در 5/22 درصد بیماران زیر 3، در 3/73 درصد از بیماران بین 3 تا 5 و در 16/4 درصد بیماران 6 و بالاتر از آن بود.

براساس نتایج مطالعه ی حاضر، بیماران مبتلا به سلیاک از نظر شاخص تنوع مصرف انواع مختلف گروه های غذایی نمره ی پایینی داشتند؛ لذا از نظر عملی باید آموزش های لازم برای بیماران مبتلا به سلیاک از نظر استفاده از جایگزین های بدون گلوتن جهت افزایش تنوع رژیمی ارایه گردد.