اثر روش های آبیاری قطره ای نواری سطحی و زیرسطحی بر عملکرد و کارایی مصرف آب گوجه فرنگی و توزیع نمک در پروفیل خاک

در استان بوشهر به‌دلیل وضعیت آب و هوایی خشک و نیمه‌خشک و بارش جوی کم، آب مهم‌ترین عامل محدودکننده توسعه کشاورزی است؛ لذا به کارگیری روش‌های نوین آبیاری با هدف جلوگیری از هدر رفتن آب، امری اجتناب‌ناپذیر است. به تازگی در این استان از نوارهای قطره‌ای برای آبیاری مزارع گوجه‌فرنگی استفاده می‌شود که این شیوه، توسعه خوبی داشته است. برای بررسی اثر روش‌های مختلف قرارگیری نوارهای قطره‌ای بر عملکرد و کارایی مصرف آب گوجه‌فرنگی آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار حالت قرارگیری نوار قطره‌ای شامل T1 قرارگیری نوارهای آبیاری روی سطح زمین؛ T2 قرارگیری نوارهای آبیاری داخل جوی‌های سطحی؛ T3 قرارگیری نوارهای آبیاری در عمق حدود 10 سانتی‌متر و T4 قرارگیری نوارهای آبیاری در عمق حدود 20 سانتی‌متر از سطح زمین، در سه تکرار و طی سه فصل زراعی (89-1386) اجراء شد. برای محاسبه نیاز آبی از روش پنمن-مانتیث-فایو استفاده شد. دور آبیاری به‌صورت یک روز در میان و برای کنترل میزان آبیاری کرت‌ها از کنتور حجمی استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده در تیمارهای زیرسطحی، عملکرد محصول و کارایی مصرف آب آبیاری نسبت به استقرار سطحی افزایش داشت؛ به گونه‌ای که بیشترین عملکرد (48 تن در هکتار) و کارایی مصرف آب (4/9 کیلوگرم بر مترمکعب) مربوط به T3 بود. همچنین، با افزایش عمق استقرار از 10 سانتی‌متر به 20 سانتی‌متر، عملکرد و کارایی مصرف آب کاهش داشت و کمترین عملکرد و کارایی مصرف آب مربوط به تیمار T1 بود؛ با وجود این تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای T2 و T3 وجود نداشت. در اواخر فصل رشد به‌دلیل نیاز تبخیر اتمسفر حرکت نمک به سمت بالا افزایش داشت؛ ولی این افزایش تحت تاثیر عمق استقرار نوار قطره‌ای متفاوت بود. لذا روش قرارگیری نوار آبیاری در داخل جوی سطحی به‌دلیل سهولت مدیریت و بهره‌برداری از سیستم آبیاری و نیز آبشویی بهتر نمک از محیط ریشه پیشنهاد شد.