فرونشست ناشی از پمپاژ متغیر آب زیرزمینی در شرایط لایه بندی خاک با کاربرد تابع تاثیر و داده های سیستم اطلاعات جغرافیایی

از مهم‌ترین عوامل موثر بر فرونشست زمین می‌توان به پمپاژ بی‌رویه آب زیرزمینی و خصوصیات هیدرولیکی و ژیوتکنیکی متفاوت با توجه به لایه‌بندی آبخوان در نواحی پیرامون چاه‌های تحت پمپاژ اشاره نمود. در تحقیق حاضر، یک نرم‌افزار کاربردی توسعه داده شد که خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی را از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی فراخوانی نموده و از روش ترکیبی جدید شامل کاربرد تابع تاثیر به همراه معادلات تعیین شعاع تاثیر سطح آب زیرزمینی ناشی از پمپاژ متغیر، به منظور برآورد فرونشست ناشی از چندین چاه در مدت معین استفاده می‌نماید. در انتها نتایج محاسبات انجام شده به صورت لایه‌ اطلاعات جدید به سیستم اطلاعات جغرافیایی اضافه می‌شود. نرم‌افزار توسعه یافته در یک مطالعه موردی در غرب گیلان مورد آزمون قرار گرفت، به این ترتیب که ناحیه مورد مطالعه با توجه به موقعیت قرارگیری چاه‌ها به دو بخش تقسیم گردید. سپس برحسب مقادیر پمپاژ گزارش شده از چاه‌های منطقه، 6 سناریو مختلف پمپاژ (در محدوده 30 تا 120 مترمکعب بر روز) اعمال شد. اعتبارسنجی مقادیر فرونشست حاصل از نرم‌افزار ارایه شده با نتایج مطالعات میدانی بیانگر عملکرد قابل قبول نرم‌افزار می‌باشد. همچنین طبق نتایج به دست آمده در منطقه مورد مطالعه، با افزایش پمپاژ و افزایش عمق فرونشست پیرامون چاه‌ها تا 30 سانتی‌متر مساحت ناحیه تحت فرونشست در منطقه افزایش یافته، اما افزایش بیشتر عمق فرونشست تاثیری بر مساحت ناحیه تحت فرونشست نداشته و حداکثر70 درصد از مساحت ناحیه پیرامون چاه‌ها تحت تاثیر فرونشست می‌باشد. طبق نتایج، رابطه خطی با همبستگی قابل قبول بین میانگین دبی پمپاژ آب زیرزمینی در بازه زمانی ده سال و حداکثر عمق فرونشست برقرار می‌باشد. همچنین حداکثر عمق نهایی فرونشست بیش از هر عاملی تحت تاثیر لایه‌بندی خاک می‌باشد، در حالی که نرخ افزایش فرونشست بیشتر متاثر از میزان افزایش پمپاژ می‌باشد. در نهایت، نرخ تغییرات فرونشست منطقه مورد مطالعه در بازه زمانی ده سال کمتر از مقدار حاصل در دامغان در مدت پنج سال می‌باشد.