عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر بر مشارکت روستائیان استان قم در اجرای پروژه ترسیب کربن

پروژه ترسیب کربن از جمله اقدامات مهم بین المللی مدیریت منابع طبیعی و کاهش تغییرات اقلیم در دو دهه اخیر است که به دنبال مشارکت جوامع روستایی در همه مراحل پروژه در جهت دستیابی به اهداف محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و انسانی بوده است. از آنجایی که عوامل متعددی می توانند بر مشارکت ذی نفعان در فعالیت های پروژه ترسیب کربن موثر باشند، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر بر مشارکت خانوارهای روستایی استان قم با استفاده از روش شناسی پیمایشی با رویکرد توصیفی- همبستگی انجام شده است. نمونه ای متشکل از 265 خانوار از جامعه آماری 840 خانواری موجود در پنج روستای تحت انجام این پروژه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد و داده ها با به کارگیری روش مصاحبه ساختارمند و ابزار پرسشنامه گردآوری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS22 و AMOS تحلیل شدند. نتایج نشان داد، مردم در سطوح پایین مشارکت اعم از مشورت کارشناسان با اعضای شورا و بزرگان روستا دخالت بالایی داده شده بودند، در حالی که در سطوح بالای مشارکت، همچون شروع خودجوش پروژه ها توسط مردم، آن ها نقش ضعیفی داشتند. متغیرهایی همچون سرمایه های اجتماعی مبتنی بر روابط و اعتمادهای درون جامعه و با کنشگران بیرونی و عضویت تشکل های روستایی، برنامه های ترویجی، اقدامات اجرا شده اصلاحی- احیایی، تنوع سازی کشاورزی و غیرکشاورزی پروژه ترسیب کربن، سطح اراضی باغی خانوارها، و سطح درآمد کشاورزی آن ها مهم ترین عوامل موثر بر مشارکت خانوارهای روستایی در پروژه ترسیب کربن مشخص شدند. ارتقای هر چه بیشتر سرمایه های اجتماعی با کمک برنامه های ترویجی، همچنین به کارگیری ترکیبی از اقدامات حفاظت گرا و تنوع ساز معیشت می تواند نه تنها مشارکت جوامع روستایی را در پروژه های مدیریت منابع طبیعی تقویت کند بلکه موفقیت آن ها را نیز بیشتر خواهد کرد.