بررسی پیامدهای مدیریت مرز با رویکرد امنیتی بر عدالت فضایی شهرستان های مرزی استان های آذربایجان شرقی و غربی براساس مدل تاپسیس (محدوده مورد مطالعه: شهرستان های مرزی جلفا ،پلدشت و ماکو)

ایران دارای مرزهای‌ طولانی با همسایگان بی‌ثبات از لحاظ سیاسی، امنیتی و دفاعی و حتی سرزمینی قرار دارد و با 8573.7کیلومتر مرز و داشتن 16استان مرزی (بیش‌از نیمی از استان‌های‌کشور)و 15کشور همسایه بعد از روسیه و چین دارای بیش‌ترین مرز می‌باشد .عواملی از جمله شرایط خاص منطقه خاورمیانه و بی ثباتی و تنش در کشورهای‌ مجاور، برخی تحرکات واگرایانه در مناطق‌مرزی در گذشته و حال و... باعث نوعی بدبینی و نگاه تهدیدنگر به مناطق‌مرزی توسط حاکمیت شده و نواحی مرزی تحت‌ تاثیر نگاه و رویکرد امنیتی قرار گرفته‌اند. پیامد این رویکرد ساختار فضایی ناموزون ایران بوده که به‌رغم تلاش‌های فراوان از عدالت‌ فضایی دور بوده وساختار مرکز پیرامون الگوی غالب روابط فضایی آن می‌باشد و نواحی مرزی ایران از سطح توسعه‌یافتگی مطلوبی در مقایسه با هسته و مرکز کشور برخوردار نیستند. این مقاله با استفاده ترکیبی روش آنتروپی شانون و مدل تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس به رده بندی شهرستان‌های ‌استان‌های‌ آذربایجان ‌شرقی و غربی از منظر عدالت‌ فضایی پرداخته ‌است تا اثرات رویکرد امنیتی بر عدالت ‌فضایی شهرستان‌های مذکور بالاخص شهرستان‌های ‌مرزی نمایان شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد هرچند رویکرد امنیتی در مدیریت‌ مرز امنیت را در بعد سخت آن ارتقاء بخشیده است لیکن محدودیت‌های اعمال شده در تشدید عقب افتادگی وتوزیع نامتعادل عدالت‌ فضایی شهرستان‌های ‌مرزی آذربایجان ‌شرقی و غربی به‌ویژه شهرستان‌های جلفا، پلدشت و ماکو تاثیرگذار بوده‌است که این مسئله می‌تواند پیامدهایی از قبیل مهاجرت، تغییرات کاربری اراضی، تغییرات زیست ‌محیطی، کمبود اشتغال و نرخ منفی رشد جمعیت در مناطق مرزنشین را به‌دنبال داشته ‌باشد. نتایج مدل سنجش عدالت‌ فضایی در استان‌های آذربایجان ‌شرقی و غربی نشان می‌دهد سه شهرستان مرزی جلفا، پلدشت و ماکو از لحاظ عدالت‌ فضایی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند، البته شهرستان جلفا به نظر می‌رسد به‌لطف وجود منطقه آزاد تجاری ‌ارس که بخش بزرگی از آن در شهرستان جلفا واقع است وگمرک نسبتا فعال در این رتبه بندی رتبه بهتری نسبت به پلدشت و ماکو دارد.