بررسی وجوه تشابه و تفاوت جنبش حروفیه و اخوان الصفا

عدالت باوری و ظلم ستیزی در ادوار مختلف ایران زمین باعث بروز بسیاری از نحله های فکری و سیاسی در این کشور شده است؛ حروفیه و اخوان الصفا از جمله فرقه هایی هستند که با رویکرد عدالت گستری در ایران ظهور کردند؛ و اگرچه با هم مفارقت زمانی دارند، اما در هر دو حوزه نظر و عمل نسبت های در خور توجهی دارند؛ در حوزه نظر، حروفیه نیز همانند اخوان الصفا بر سیادت کلمه و حرف تاکید بسیار دارند و معتقدند فقط کلمه از اصالت و مانایی برخوردار است. به بیان کلی، حوزه عمل یا همان سیاست عملی محل اصلی مناقشه این دو با یکدیگر است؛ این در حالی است که در عالم نظر تفاوت چندانی بین این دو وجود ندارد؛ بر این اساس، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که مبانی نظری و عملی شریعت از دیدگاه اخوان الصفا و حروفیه چه شباهت ها و تفاوت هایی دارد؛ فرضیه پژوهش حاضر این است که اخوان الصفا و حروفیه اگرچه در حوزه مبانی نظری شریعت اشتراک نظر دارند، اما در حوزه عملی شریعت، که در پیوند با سیاست است، با هم تفاوت دارند. این پژوهش با هدف بررسی کلیات فکری و عملی اخوان الصفا و حروفیه در حوزه های دین و سیاست به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.