تاملی بر تعامل بوروکراسی و دموکراسی: مطالعه ای در میان اعضای هیئت علمی دانشگاه ها

در این مطالعه هدف اصلی بررسی ویژگی های ساختاری بوروکراسی و شناسایی کارکردهای آن به منظور استقرار یک نظام دموکراتیک است.

پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی، از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی و از نظر نوع داده ها جزو پژوهش های کیفی به شمار می رود. جامعه موردمطالعه در این پژوهش اعضای هییت علمی دو دانشگاه صلاح الدین و جهان در منطقه کردستان عراق است که با استفاده از فرمول کوکران 23 نفر به عنوان نمونه و به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود که از طریق تحلیل تم، تم های فرعی و مفاهیم مربوطه به آن شناسایی و کدگذاری شدند.

نتایج نشان داد که ویژگی های ساختاری بوروکراسی جامعه موردمطالعه، متفاوت از مدل بوروکراسی وبر است؛ اما به دلیل وجود تنوع نیروی کار در نظام اداری و همکاری آن با بخش های مختلف حاکمیتی، نقش موثری در استقرار نظام دموکراتیک داشته است.

شرایط موجود در منطقه موردمطالعه بر نظرها و دیدگاه های مصاحبه شوندگان تاثیر گذاشته است. ازآنجاکه گردآوری داده ها در میان گروهی خاصی انجام شده است، برای تعمیم پذیری نتایج پژوهش باید مطالعات بیشتری در میان گروه های مختلف جامعه و در زمان های مختلف انجام شود.

با توجه به دیدگاه مختلف درباره رابطه بین بوروکراسی و دموکراسی، دموکراتیک کردن فرایندهای بوروکراتیک در سازمان ها برای ایجاد دموکراسی در جامعه، امری ضروری به نظر می رسد.

این مقاله در حوزه مدیریت دولتی است و با رویکردی عملی، درک بهتری از رابطه بین بوروکراسی و دموکراسی را تبیین می کند.