بررسی آیات فقهی در حلیت یا حرمت استعمال دخانیات در نگاه فریقین

پس از رواج دخانیات در بین مسلمانان، دانشمندان اسلامی درباره حکم آن سخن گفته اند؛ برخی از فقهای امامیه همچون شیخ حر عاملی ، آیت الله مکارم شیرازی و... و همچنین بسیاری از دانشمندان اهل سنت، استعمال دخانیات را حرام دانسته اند. از این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده، برمی آید که از جمله دلایل مورد استناد این گروه از دانشمندان، آیاتی از قرآن است که در منابع فقهی و بعضا تفسیری مورد اشاره و بررسی قرار گرفته است. مقایسه دیدگاه دانشمندان شیعه و اهل سنت درباره این آیات و چگونگی استناد به آنها نشان می دهد که در چگونگی حرمت استعمال دخانیات اختلاف است، زیرا برخی آن را گناه صغیره دانسته و برخی برای آن مجازاتی همچون مجازات شرب خمر در نظر گرفته اند. از این رو در فسق استعمال کننده دخانیات و امکان امامت او در نماز جماعت اختلاف شده است. بررسی آیات قرآنی نشان می دهد که اطلاق آیاتی که بر نکوهش قتل نفس، نکوهش به هلاکت انداختن خود و دیگران، زشتی تلف کردن نعمت های خدا، زشتی اسراف، حرمت استفاده از چیزهای پلید و... دلالت دارند، می توانند برای حرمت استعمال دخانیات مورد استفاده قرار بگیرند.