گردشگری پزشکی: علل انتخاب ایران

گردشگری پزشکی عبارت است از مسافرت به کشور دیگر با هدف تامین، حفظ و ارتقای سلامتی به همراه استراحت و تفریح. کشور ایران به لحاظ داشتن موقعیت خاص جغرافیایی، منابع طبیعی فراوان و خدمات پزشکی با کیفیت و ارزان از پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران پزشکی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی علل انتخاب کشور ایران توسط بیماران خارجی برای دریافت خدمات پزشکی صورت گرفت.

این پژوهش در سال 1399 به صورت کیفی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 18 نفر از بیماران خارجی و همراهان آن ها و 23 نفر از پزشکان، پرستاران و کارشناسان بیماران بین الملل بیمارستان های شهر تهران، کارشناسان اداره گردشگری سلامت و اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی (ارزشیابی چندگانه) شهر تهران انجام شد. از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده ها استفاده شد.

در این پژوهش 22 دلیل برای انتخاب کشور ایران توسط بیماران خارجی برای دریافت خدمات پزشکی شناسایی شد که در هفت گروه نوع خدمت (نوع و شدت بیماری و جامعیت خدمت)، کیفیت خدمت (پزشکان و کارکنان متخصص و متعهد، تجهیزات پیشرفته، امکانات رفاهی، فرآیند سریع و راحت ارایه خدمت و نتیجه خوب)، هزینه خدمت (تعرفه خدمت پزشکی و پوشش بیمه سلامت)، تجربه قبلی بیمار، تبلیغات (تبلیغات بیمارستان و شرکت های گردشگری، معرفی دوستان، آشنایان و پزشکان و اینترنت)، عوامل زمینه ای (قرابت فرهنگی، جاذبه های گردشگری و جو سیاسی) و عوامل اجتماعی - اقتصادی بیمار قرار گرفتند. در نهایت، مدل مفهومی انتخاب ایران برای دریافت خدمات پزشکی توسط گردشگران پزشکی طراحی شد. گردشگران سلامت، کشور مقصد را بر اساس ارزش خدمات پزشکی انتخاب می کنند و چنانچه پس از دریافت خدمات، راضی باشند، دوباره مراجعه کرده یا آن را به دیگران توصیه می کنند.

وجود خدمات پزشکی پیشرفته، با کیفیت و ارزان سه دلیل اصلی انتخاب کشور ایران توسط بیماران خارجی است. کشور ایران با چالش های زیادی برای استفاده بهینه از ظرفیت صنعت گردشگری سلامت مواجه است. سیاستمداران کشور و سیاستگذاران نظام سلامت باید با تدوین و اجرای یک برنامه راهبردی، صنعت گردشگری سلامت کشور را تقویت کنند.