سید جمال و راه سوم در ورود جامعه اسلامی به عصر جدید

سید جمال الدین اسدآبادی از تاثیرگذارترین مصلحان معاصر جهان اسلام است. وسعت نظر او در فهم وضعیت جهان اسلام باعث شد که او در پاسخ به سوال اصلی جامعه اسلامی در برخورد با غرب یعنی: چگونگی راهیابی به عصر جدید با حفظ هویت اسلامی، سعی نماید تا پاسخ و راه سومی را در میان دو راه متفکران هم عصر خویش یعنی سنت گرایان و نوگرایان، ارایه نماید. در این راستا، پژوهش حاضر، این موضوع را با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار داده و نتایج حاکی از آن است که ابتکار اصلی سید جمال در این راه، تفکیک بین مفهوم «دین» و «سنت» از سویی و تفکیک بین مفهوم «فرهنگ» و «علوم و تکنولوژی» غربی از سوی دیگر بود. او سعی داشت تا از این طریق مانع سنت گرایان و سلفی ها را از سر راه اصلاحات خود بردارد، بدون آنکه محکوم به بدعت و غرب زدگی شود و از سویی دیگر با حفظ هویت اسلامی و مرجعیت دین، راه سومی بین این دو راه برای ورود به عصر جدید برای جوامع اسلامی بگشاید.