بررسی ارتباط بین ویژگی های ژئومورفیک و میزان تولید رسوب در حوضه آبخیز نیرچای

امروزه فرسایش خاک و تولید رسوب خطری برای انسان و حیات او به شمار می آید، لذا در مناطقی که فرسایش خاک کنترل نمی شود خاک ها به تدریج فرسایش یافته و حاصلخیزی خود را از دست می دهند. هدف از مطالعه حاضر مدل سازی رابطه بین میزان بار رسوب معلق با ویژگی های ژیومورفیکی حوضه رودخانه نیرچای است.

در این تحقیق برای استخراج خصوصیات ژیومورفیک و ارتباط آن با رسوب دهی از سیستم اطالعات جغرافیایی استفاده شد. به منظور تعیین ارتباط بین خصوصیات ژیومورفیک با رسوب هر زیر حوضه از تحلیل رگرسیون چند متغیره گام به گام استفاده شد. نتیجه بررسی ارتباط بین خصوصیات ژیومورفیک با رسوب زیر حوضه ها نشان داد مقدار رسوب تولیدی با حجم جریان و ضریب فرم حوضه، همبستگی مثبت داشته و در سطح 5% معنیدار بوده است. همچنین جهت شناسایی عوامل تاثیرگذار بر میزان رسوب حوضه از بین متغیرهای موجود از روش تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد.

نتایج نشان می دهد از بین 25 متغیر موثر بر تولید رسوب، چهار عامل مساحت، ضریب فرم حوضه، محیط و دبی به ترتیب 37/78، 25/47، 18/50 و 11/22% از واریانس تمامی متغیرهای پژوهش را تبیین کند. 

در مجموع همه عوامل موثر چهار عامل استخراج شده نهایی توانسته اند 92/9% از واریانس تمامی متغیرهای پژوهش را تبیین کنند.