بررسی گونه شناسی و طبقه بندی ساختاری و مضمونی نقش مایه درخت در کاخ عمارت چهلستون اصفهان

در نگارگری ایران، طبیعت و درختان به وفور انعکاس یافته است. نماد درخت در ایران باستان رکن و پایه ی هستی، ارتباط میان زمین و آسمان و ستون گیتی تلقی می شد و نشانی از تولد، رشد و بالندگی، مرگ، رستاخیز، هستی پایدار و فناناپذیری بود. در آثار و بناهای تاریخی دوره اسلامی ار نقش مایه درخت استفاد شده است. یکی از بناهای زیبای دوره صفوی عمارت چهلسون است. مسئله ای که اینجا مطرح است چگونگی و ماهیت نقش مایه های درخت در این بنای تاریخ است. رویکرد پژوهش کیفی بوده و تحلیل داده ها به شیوه توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. جمع آوری داده ها و اطلاعات از منابع کتابخانه ای، شبکه جهانی اینترنت و همچنین مشاهدات میدانی صورت گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از این است که در نگاره های کاخ عمارت چهل ستون  اصفهان، حدود 110 نگاره مزین به نقش مایه درخت ترسیم شده بر روی دیوارهای آن شناسایی شد. شناخت بیشتر فراوانی این تعداد از نقوش انواع درختان، ضرورت این تحقیق را مهیا نمود. نقش درخت در اکثر موارد با الهام از طبیعت واقعی و در بعضی موارد از درختان موجود در حیاط این عمارت در انواع (نارون، چنار، سرو، شکوفه و درختان میوه) ترسیم و نقاشی شده اند. درختان ترسیم شده در بسیاری از نگاره های عمارت، از باغ این عمارت ملهم بوده یا درختانی ملهم از این نقاشی ها در حیاط کاشته شده اند. همچنین این نقوش صرفا جنبه تزیینی صرف نداشته اند و با توجه به هم جواری و روابط فی مابین آن ها با انسان و عناصر دیگر در آثار، جنبه مضمونی و مفهومی پیدا کرده اند.

اهداف پژوهش: 

1.بررسی و تحلیل نقوش درختان در نگاره های کاخ عمارت چهل ستون اصفهان به لحاظ فرم و محتوا. 2.بررسی و واکاوی منابع موثر در طراحی نقوش درخت در نگاره های این عمارت.

 سوالات پژوهش: 

1.نقش و جایگاه درخت در نگاره های چهل ستون از منظر ساختاری و مضمونی کدام است ؟ 2.در طراحی انواع نقش مایه درخت در این نگاره ها، منبع و ذهنیت هنرمند نقاش چه بوده است؟