بررسی مقایسه ای مدل دیپلماسی علمی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای

چکیده
علم پدیده ای جهانی است که به مرزهای ژیوپلیتیکی محدود نمی شود. دنبال کردن علم انگیزه و شور و شوق می خواهد. دانشمندان شهروندانی جهانی اند. توانایی جوامع علمی برای فراتررفتن از مرزهای ترسیمی ملیت ها و جغرافیا در سطح جهانی شناخته شده است. امپراتوری آینده جهانی را کسانی می سازند که علم را کنترل می کنند. علم، به منزله شکل پیشرفته ای از دانش، امتیازات قدرت نرم را در اقتصاد دانش بنیان جهانی در حال ظهور به رسمیت شناخته است. استفاده از ظرفیت دیپلماسی علمی برای دست یابی به اهداف در سیاست خارجی از مفروضات پذیرفته شده در این ره یافت است. سوال پیش روی این پژوهش این است که آیا مدل های خاصی درباره دیپلماسی علمی وجود دارد؟ نتایج در قالب بررسی مقایسه ای دیپلماسی علمی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای نشان می دهد که در همه کشورها مدل متمرکز دیپلماسی علمی اولویت دارد. اگرچه درمورد امریکایی از نوع مدل متمرکز مشارکتی (نقش نهادهای غیرحکومتی) است. این مدل ها از نظر هدف با هم متفاوت اند. علم و فناوری در مدل امریکایی برای افزایش قدرت امریکا در عرصه بین الملل استفاده می گردد، در مدل ترکیه ای از سیاست برای دست یابی به علم استفاده می شود؛ در مدل اتحادیه اروپایی علم به خدمت قدرت نرم این اتحادیه درمی آید و در مدل هندی نیز علم و سیاست به خدمت هم درمی آیند. در همه مدل ها دولت تلاش کرده است ابتدا موافقت نامه های همکاری را به امضا برساند، در مرحله بعد رایزن علمی نقش عملیاتی کردن این موافقت نامه را از طریق شکل دادن به کمیته های مشترک دارد. عضویت در نهادهای بین المللی علمی از دیگر اقدامات دولت در این باره است. هدف این پژوهش بررسی مدل های گوناگون دیپلماسی علمی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای با استفاده از روش پژوهش مقایسه ای است.