روش شناسی الکشف و البیان فی تفسیر القرآن

ابواسحاق ثعلبی نیشابوری، مفسر برجسته ایرانی در سده چهارم و پنجم هجری به شمار می رود. وی در دانش های گوناگون اسلامی هم چون: ادبیات عرب (صرف، نحو، لغت و علوم بلاغی)، حدیث، تفسیر و علوم قرآنی تبحر داشته است؛ به گونه ای که دانش پژوهان بسیاری، راه های دور و دراز را پیموده و خود را به مجالس درسی او می رساندند. تفسیر ثعلبی، اثری جامع و ارزنده در تفسیر قرآن به شمار می رود که دربردارنده سخنان و دیدگاه های عالمان رشته های گوناگون علمی است. از آن جا که بخش عمده تفسیر ثعلبی را روایات صحابه و تابعین و حتی اهل بیت (علیهم السلام) تشکیل می دهد، تفسیر وی را در شمار تفاسیر روایی می توان برشمرد. روحیه حق محوری و منصفانه ثعلبی، سبب شده که وی روایات تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) را در تفسیرش نقل کند. همین مساله، موجب شده تا برخی ناقدان متعصب، پیکان انتقادات و سرزنش ها را به سوی وی نشانه روند. شخصیت و جایگاه برجسته علمی ثعلبی، عالمان و مفسران سده های بعدی را بر آن داشته تا به گونه ای فراگیر، در آثار و نگاشته های خویش از تفسیر وی بهره گیرند.