روش شناسی سیدمرتضی عسکری در نقد تاریخی روایات

مرتضی عسکری (1386-1293ش) که در ایران اغلب با عنوان «علامه عسکری» شناخته می شود از ناقدان حدیث در دوران معاصر است. وی با رویکرد نقدی به فهم و پاکسازی روایات در عرصه های متعددی مانند سیره، رجال، کلام و علوم قرآنی همت گماشت. بدین منظور از معیارهایی که حدیث پژوهان برای شناخت روایات سره از ناسره تعیین نمودند خاصه ملاک تاریخ  بهره فراوان برد. با تامل بر آثار وی به دست می آید که روش او ناظر بر نقد سند و متن احادیث به صورت توامان است. به طوری که در نقد بیرونی که با محوریت راوی به آن پرداخته به مولفه هایی چون بررسی امکان حضور و سماع راوی از نظر تاریخی توجه داشته است، سنجش وثاقت راوی و شخصیت شناسی وی و تمایلات فرقه ای از دیگر مواردی است که در نقد روایات به آن دقت نموده است. در نقد بیرونی با محوریت کتاب به بررسی وثاقت مولف و نسبت اثر به او، همزمان با تحقیق در صحت و سقم مطالب کتاب و نیز سلامت کتاب از جهت وحدت یا اختلاف نسخ دقت نمود. نقد درونی روایات با استفاده از ملاک تاریخ بررسی توافق روایات با حوادث مسلم تاریخ، توجه به تثبیت متن از جهاتی چون تخلیط یا تقطیع های عمدی هم چنین سنجش متن روایات با سیر تاریخ پیدایش فرق و عقاید گام دیگری است که عسکری در نقد تاریخی روایات پیموده است.