مقایسه تطبیقی الگوی معماری مساجد ایران و ترکیه عطف به دوره عثمانی

ترکیه ازجمله کشورهایی است که از گذشته های دور دارای تمدن های گوناگونی بوده است. این کشور از دیدگاه معماری غنی و متاثر از معماری بیزانس بوده است. ورود اسلام به ترکیه و شکل گیری حکومت های اسلامی در دوره ی عثمانیان باعث شکل گیری نوع خاصی از معماری اسلامی در ترکیه گردید. معماری مساجد ترکیه، بارزترین گونه معماری اسلامی خصوصا در شهر استانبول می شود.اهداف این تحقیق “دستیابی به سیر تحول معماری مساجد در ترکیه "و "الگویابی معماری مساجد ترکیه" بوده است. این تحقیق قایم بر این فرض است که الگوی معماری مساجد ترکیه ترکیبی از معماری مساجد اولیه اسلامی، ایرانی و معماری بومی ترکیه است. ریشه یابی ویژگی های معماری مساجد ترکیه، موضوع این تحقیق است که تاثیرپذیری معماری مساجد ترکیه از معماری مساجد اولیه اسلامی، معماری غنی و با سابقه طولانی بیزانسی و یونانی قبل از ورود اسلام و معماری تمدن های اسلامی پیشرفته در همسایگی ترکیه مانند ایران پرداخته شده است. ویژگی های معماری مساجد ترکیه به طور کلی شامل شبستان های رو به قبله، حضور مسجد در محله، ورود از حیاط به گنبد خانه روی محور مستقیم، هماهنگی هندسه ناشی از ستون ها با هندسه پلان و سازمان دهی فضاها در جهت قبله، تقسیم شبستان به فضای کارآمد با مقیاس انسانی، استفاده از عنصر نور در زیر گنبد خانه و ایجاد فضای روحانی، نیم گنبدهای عظیم که گنبد اصلی را تقویت می کنند، سیمای خارجی موج دار به وجود آمده توسط گنبدهای چندتایی، مناره های مدادی شکل، گنبدهای بیزانسی، استفاده از نقوش هندسی و گل و بته و خطاطی روی سنگ، ایوان برای درگاه و برای ورودی های شبستان است. ریشه یابی ویژگی های معماری فوق در این پژوهش رهنمون به کشف الگوی معماری مساجد ترکیه شده است. این پژوهش با روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا گرا و  کتابخانه ای و مرور متون و توصیفی تحلیلی و درانتها مقایسه و تطبیقی انجام شده است.