بررسی میزان اثربخشی لغت نامه الکترونیکی بر فراگیری واژگان زبان آموزان با رویکرد فراتحلیل

گنجاندن مجموعه متنوعی از برنامه های یادگیری زبان از طریق کامپیوتر در کلاس های آموزش زبان در طی پنج دهه اخیر سبب گردیده است تا اهمیت یافتن پاسخ روشن به سوالاتی نظیر اینکه تا چه میزان و تحت تاثیر کدام متغیرهای تعدیل کننده برنامه های یادگیری زبان از طریق کامپیوتر می توانند نتایج موثرتری در مقایسه با آموزش های سنتی زبان داشته باشند، دو چندان شود. درمطالعه حاضر تلاش شده است تا با استفاده از الگوی پژوهشی فراتحلیل در قالب یک بررسی جامع، میزان اثربخشی لغت نامه الکترونیکیبر سطح یادگیری واژگان زبان آموزان، مورد ارزیابی قرار گیرد. بعلاوه شناسایی متغیرهای تعدیل کننده تاثیر گذار بر ناهمگونی اندازه اثر مطالعات مختلف نیز مورد بررسی قرار گرفت.

جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مطالعات انجام شده در گذشته در زمینه رابطه لغت نامه الکترونیکی و میزان فراگیری واژگان زبان آموزان می باشد. لذا جستجوی جامعی از پایگاه های اطلاعاتی معتبر به منظور شناسایی مطالعات مرتبط با بررسی اثربخشی لغت نامه الکترونیکی بر فراگیری واژگان انجام گرفت. معیار اصلی انتخاب مطالعات جهت تحلیل در مطالعه حاضر انتشار در مجلات و یا مجموعه مقالات کنفرانس ها در فاصله سال های بین 1950 تا 2014 بود. به علاوه همزمان با متخصصان موضوع نیز جهت شناسایی مقالاتی که در جستجوی اولیه یافت نشده بودند مشورت گردید. این فرایند نهایتا منجر به شناسایی 132 مقاله گردید. در مرحله بعد، همه پژوهش های به دست آمده مورد بررسی دقیق تر قرار گرفتند و با چک لیست معیار انتخاب نهایی مطالعات ارزیابی گردیدند. در این مرحله و طبق معیارهای ورود تعداد 36 مقاله واجد شرایط تشخیص داده شده و برای ورود به تحلیل نهایی برگزیده شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نسخه دوم نرم افزار جامع فراتحلیل انجام گرفت.

در رابطه با برآورد اندازه اثر کلی لغت نامه الکترونیکی بر فراگیری واژگان زبان آموزان، نتیجه تحلیل 36 مطالعه در فراتحلیل حاضر نشان داد که لغت نامه الکترونیکی اثر بزرگ و مثبت (40/1+) بر یادگیری واژگان زبان آموزان دارد. علاوه براین، ناهمگونی قابل توجهی بین اندازه اثر مطالعات در مجموعه مورد بررسی مشاهده گردید. به منظور شناسایی دقیق تر منابع ناهمگونی بین اندازه اثر مطالعات، تحلیل متغیرهای تعدیل کننده  در قالب شش متغیر (طرح پژوهش، حجم نمونه، سطح مهارت، سن، طول مدت برنامه، سال انتشار مقاله) اجرا گردید. نتایج نشان داد که متغیر حجم نمونه اثر معناداری بر ناهمگونی اندازه اثرها بین مطالعات جمع آوری شده داشته است تا حدی که مطالعات با حجم نمونه بیشتر از 60 نفر اندازه اثر بزرگ داشته اند، درحالی که مطالعات با حجم نمونه کمتر از 60 منجر به تولید اندازه اثر متوسط شده اند. یافته مهم دیگر این بود که میانگین اندازه اثر از نظر آماری در سطوح مختلف طول مدت زمان برنامه آموزش متفاوت است. بدین معنی که مطالعات با مدت زمان برنامه آموزش طولانی تر میانگین اثر بزرگتری نسبت به مطالعاتی داشته اند که  مدت زمان آموزش پایین تری دارند. این یافته نشان می دهد که با افزایش طول مدت زمان آموزش ، پیشرفت واژگان فراگیران به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. همچنین نتایج حاکی از تاثیر گذاری سال انتشار مطالعات به عنوان یک متغیر تعدیل کننده مهم بود، به طوری که مطالعات سال های اخیر اندازه اثر بزرگ تری در مقایسه با مطالعات سال های قبل داشته اند. یافته های بیشتر نشان دادند که عدم تجانس بین اندازه اثرها در فراتحلیل حاضر متاثر از تفاوت بین طرح پژوهش، سطح مهارت و سن زبان آموزان نمی باشد.

طبق نتایج به دست آمده در فراتحلیل حاضر ادغام و کاربرد بیشتر برنامه آموزش زبان مبتنی بر کامپیوتر در کلاس های درس سنتی برای دست یابی به نتایج بهتر ضروری به نظر می رسد. برای تحقیقات آینده پیشنهاد می گردد محققان جزییات بیشتری از مطالعه را ارایه نمایند تا بتوان عواملی که بر تاثیرگذاری کامپیوتر بر یادگیری زبان دوم موثر هستند را تایید یا رد نمود.