تحلیل تغییرات فرم فضایی و جمعیتی در روند توسعه فضایی منطقه کلان شهری شیراز طی دوره 1375 - 1395

تعداد و جمعیت مناطق کلان شهری طی قرن گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته است و هم زمان با افزایش جمعیت، بهبود ارتباطات، روندهای جهانی، و... تحولات زیادی در روند توسعه فضایی این مناطق رخ داده است. این تحولات هم زمان در مناطق کلان شهری کشور ایران نیز مشاهده می شود. اما مطالعات انجام گرفته برای فهم تحولات این مناطق در ایران محدود است. در این مطالعه از تابع تراکم زمین شهری (U.L.D) به منظور بررسی روند تحولات توسعه فضایی در منطقه کلان شهری شیراز، از سال 1375 تا سال 1395، استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد منطقه کلان شهری شیراز طی سال‏های 1375 تا 1395 فرم فضایی غیرمتمرکز و پراکنده‏ای داشته است. الگوی تغییرات توسعه فضایی منطقه طی سال های 1375 تا 1385 و 1385 تا 1395 نشان می‏دهد توسعه فضایی غیرمتمرکزتر و پراکنده‏تر شده است. بر اساس تحلیل‏های جمعیتی، بیشترین تراکم جمعیتی در سال های 1385 و 1390 و 1395 در حلقه بافر مرکزی، یعنی کلان شهر شیراز، به چشم می‏خورد. بر اساس توزیع جهت‏دار (انحراف استاندارد)، توزیع جمعیت به سمت شمال غرب منطقه پیش ‏رفته است. همچنین، در تحلیل الگوی توزیع جمعیت، نتایج آماره موران نشان می‏دهد جمعیت منطقه به صورت خوشه‏ای توزیع شده است. در مجموع فرم فضایی غیرمتمرکز و پراکنده و شکل‏گیری خوشه‏های جمعیتی در روند توسعه منطقه برهم خوردن تعادل در توسعه فضایی و جمعیتی منطقه را نشان می دهد که از آثار مهم آن گسستگی شهری، جدایی‏گزینی اجتماعی، وابستگی به اتومبیل، از بین ‏رفتن اراضی کشاورزی و باغات را می توان نام برد.