تاثیر حشره کش های گیاهی، تنداکسیر® و پالیزین®، روی شته مومی کلم .Brevicoryne brassicae L در شرایط آزمایشگاهی

کلزا Brassica napus L. (Brassicaceae)  گیاهی با دانه های سرشار از روغن در سطح گسترده ای از جهان کشت می شود. شته مومی کلم Brevicoryne brassicae L. از آفات مهم کلزا است. با توجه به اهمیت سلامت انسان و حفظ محیط زیست، کاهش مصرف سموم شیمیایی در برنامه مهار آفت امری ضروری است. بنابراین، اثرزیرکشندگی حشره کش های گیاهی پالیزین® و تنداکسیر® روی پراسنجه های جدول زندگی شته کلم با استفاده از روش غوطه ورسازی برگ حاوی شته مورد بررسی قرار گرفت. به علاوه، سمیت حشره کش ها روی پوره های سن اول شته کلم مطالعه شد. برای بررسی اثر زیرکشنده حشره کش ها روی شته از غلظت های 99/1843 و 02/1627 میلی گرم برلیتر (LC30) به ترتیب برای تنداکسیر® و پالیزین® استفاده شد. آزمایش ها در دمای 5±25 درجه سیلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد و دوره نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) انجام شدند. مقادیر LC50 تنداکسیر® و پالیزین® به ترتیب 52/2331 و 60/2190 میلی گرم بر لیتر برآورد شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) برای شاهد 003/0±27/0، پالیزین® 008/0±21/0 و تنداکسیر® 007/0±2/0بر روز به دست آمد. نرخ خالص تولیدمثل و نرخ ذاتی تولیدمثل در هر دو تیمار حشره کش در مقایسه با تیمار شاهدکاهش یافت. افزایش نسبی در میزان مرگ و میر ذاتی جمعیت شته های تیمار شده با حشره کش ها مشاهده شد. میانگین زمان تولید و زمان دو برابر شدن نیز در جمعیت تیمار شده با حشره کش ها کمتر از گروه شاهد بود. کاهش معنی داری در میانگین تعداد پوره های تولید شده در هر شته ی ماده نسبت به شاهد مشاهده شد. میانگین طول عمر ماده های بالغ در شاهد با تیمارهای حشره کش ها تفاوت معنی داری داشت. همه ی آماره های جدول  زندگی شته های تیمار شده با LC30 حشره کش های پالیزین® و تنداکسیر® در مقایسه با شاهد، به طور منفی تحت تاثیر قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند گامی جهت استفاده کاربردی از ترکیبات گیاهی و به عنوان جایگزینی مناسب برای حشره کش های شیمیایی باشد. با انجام آزمایش های تکمیلی می توان از این ترکیبات گیاهی جهت کنترل شته مومی کلم در مزرعه بهره برد.