بررسی واکنش های فیزیولوژیک و رشدی ریشه چهار رقم گندم نان (.Triticum aestivum L) به تنش شوری

داشتن سامانه های ریشه ای توسعه یافته در خاک های شور به بهبود جذب آب و عناصر غذایی توسط گیاه کمک کرده و می تواند قابلیت تولید گیاه را افزایش دهد. به منظور بررسی ویژگی های سامانه ریشه ای چهار رقم گندم نان متفاوت از لحاظ تحمل به شوری (ارگ، افق، تجن و مروارید)، آزمایشی گلخانه ای با دو سطح شوری (صفر و 150 میلی مولار کلرید سدیم) در لوله های پی وی سی انجام شد. شوری طول ریشه های اصلی، مجموع طول ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی را کاهش داد و موجب افزایش سدیم اندام هوایی، دمای برگ و مقدار کلروفیل در مقایسه با شاهد شد. طول ریشه های اصلی تحت شرایط شوری در ارقام متحمل (ارگ و افق) بیشتر از ارقام حساس بود. مجموع طول ریشه در رقم افق در پاسخ به تنش شوری بیشتر از بقیه ارقام بود و رقم ارگ بیشترین کاهش (64%) را نشان داد اما مقدار اندازه گیری شده این صفت در همه ارقام تحت تنش شوری برابر بود. اثرات زیانبار شوری بر وزن خشک اندام هوایی در ارقام متحمل (16%) و حساس (18%) تقریبا مشابه بود. هر چند در شرایط شوری دمای برگ و مقدار کلروفیل ارقام تفاوت معنی داری از خود نشان ندادند، اما تغییرات آنها تحت این شرایط نسبت به شاهد متفاوت بود. نتایج نشان داد که در این آزمایش کاهش رشد اولیه ریشه ها بیشتر به دلیل اثرات اسمزی املاح در اطراف ریشه ها بوده و در ارقام متحمل و حساس تقریبا مشابه است. بنابراین با توجه به اثرات تنش شوری بر ویژگی های سامانه ریشه ای و پاسخ های رشدی ریشه به شوری، می توان از آن به عنوان ملاک مناسبی در انتخاب به منظور تحمل به شوری بهره گیری کرد. مقایسه پاسخ های رشدی ریشه و اندام هوایی به تنش شوری نشان داد که در شرایط شوری تنظیم جذب آب و عناصر غذایی توسط ریشه ها می تواند از اهمیت بیشتری نسبت به تنظیم هدایت روزنه ای در تحمل صدمات ناشی از شوری برخوردار باشد.