مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ایمن سازی در برابر استرس (SIT) و درمان چندبعدی معنوی بر هماهنگی روانی فیزیولوژیکی ضربان قلب و افسردگی در بیماران تحت بای پس عروق کرونر

این مطالعه با هدف مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ایمن سازی در برابر استرس (SIT) و درمان چندبعدی معنوی بر هماهنگی روانی فیزیولوژیکی  ضربان قلب و افسردگی در بیماران تحت بای پس عروق کرونر انجام شد.

افسردگی و سایر اختلالات هیجانی نقش مهمی در کاهش هماهنگی روانی فیزیولوژیکی ضربان قلب و بروز اختلالات عروق کرونری دارند و بعد از جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) نیز مانع بهبودی فرد از شرایط بیماری زا می شوند. به نظر می رسد آماده کردن بیمار در زمینه روش های مقابله ای صحیح در بهبود و جلوگیری از عود مجدد مفید باشد.

این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی با دو گروه آزمون و یک گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل بیماران تحت جراحی بای پس  عروق کرونر در مرکز قلب تهران بودند. تعداد 45 نفر به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و یک گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار سنجش در این پژوهش، مقیاسDASS-21  و ارزیابی هماهنگی روانی فیزیولوژیک ضربان قلب بود که قبل از انجام مداخله و نیز در پایان جلسه دهم، در سه گروه مورد بررسی قرار گرفت. گروه آزمون اول طی 10 جلسه 90 دقیقه ای در معرض آموزش ایمن سازی در برابر استرس مایکنبام قرار گرفت و گروه آزمون دوم، درمان چند بعدی معنوی را دریافت نمود. جهت تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم افزار  SPSS استفاده شد.

نتایج آزمون های تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که مداخله درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ایمن سازی در برابر استرس و درمان چندبعدی معنوی، هر دو در کاهش افسردگی، اثربخشی معناداری نسبت به گروه کنترل دارند که این معناداری در پیگیری یک ماهه و سه ماهه حفظ شده است. تفاوت معناداری در میزان اثربخشی گروه های آزمون چند بعدی معنوی و ایمن سازی در کاهش متغیر افسردگی وجود داشت (2/2-F= ،0/002P=)، اما در رابطه با تغییرات میزان هماهنگی روانی فیزیولوژیکی در پس آزمون گروه های آزمون، تفاوت معناداری مشاهده نشد (0/0013-F= ،0/1P=).

به نظر می رسد مداخله درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ایمن سازی در برابر استرس با وجود تاکید بر افکار غیر منطقی، جایگزین نمودن آنها با شناخت های کارآمد و تجهیز بیمار به گنجینه کاملی از مهارت ها، بدون ارایه معنا در زندگی، اثربخشی کمتری به نسبت درمان چندبعدی معنوی در کاهش افکار منفی دارد، اما در زمینه تاثیر بر هماهنگی روانی فیزیولوژیکی، به دلیل تحریک عصب واگ با درمان معنوی برابری می کند.