شاکله، بازتابی بنیادین از حالات و اطوار نفس و فطرت در پرتو آموزه های دینی

اخلاق، از دیدگاه اسلام افزون بر اینکه در کنار اعتقادات و احکام فقهی یکی از سه پایه اصلی معارف اسلامی تلقی می گردد، سبک زندگی اسلامی و حرکت به سوی کمال نهایی را تعلیم می دهد. اهمیت اخلاق و تهذیب نفوس بر کسی پوشیده نیست تا جایی که پس از اعتقاد به خدا و پیامبر اسلام (ص)، اخلاق، مهم ترین مسئله از دیدگاه اسلام به شمار می رود. از دیدگاه اهل بیت (ع) اخلاق امری «هویت ساز و وجودی» است و به هیچ وجه اعتباری و یا قراردادی به شمار نمی رود، تا بدانجا که نه تنها هویت انسان، بلکه هویت بسیاری از حقایق جهان را بر می سازد. این بدان معناست که فصل اخیر انسان و مقوم دیگر امور، اخلاق است. اخلاق خواه فضیلت خواه رذیلت، از امور تکوینی و واقعی به شمار رفته و سرنوشت این جهانی و آن جهانی فرد مربوط به این بخش اساسی از آموزه های معرفتی اسلام محسوب می گردد. اهمیت و البته شرافت اخلاق بدین جهت است که موضوع آن نفس ناطقه انسانی به شمار می رود. این پژوهش با روشی اسنادی-تحلیلی به دنبال تبیین این حقیقت است که اخلاق چگونه حقیقت واقعی انسان را برمی سازد؟ برای پاسخ به این سوال، نیازمند به کارگیری و تحلیل قاعده شاکله به عنوان مهم ترین رکن در تحلیل اخلاق خواهیم بود. از نتایج این پژوهش، اثبات این موضوع است که اخلاق، فضیلت و یا رذیلت، هسته واقعی انسان را تشکیل داده و مهم ترین رکن تکوینی انسان محسوب می گردد.