تحکیم خانواده از منظر اسلام در فرایند جهانی شدن، چالشها و راهکارها

جهانی شدن فرآیندی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است که بر وجوه گوناگون زندگی تاثیرگذار بوده است. این پدیده در کنار برخی تاثیرات مثبت، منجر به آسیب های اجتماعی در جوامع مختلف شده است. این امر نشانگر ضرورت بررسی خانواده به عنوان زیرساخت اصلی جامعه است؛ زیرا هر نوع آسیب به آن، کل ساختار جامعه را به مخاطره می اندازد. بنابراین این نوشتار با روش فراتحیل کیفی، تاثیر جهانی شدن بر نهاد خانواده را در ابعاد ساختاری، فرهنگی و تربیتی مورد واکاوی قرار داده است تا از این منظر مهم ترین چالش های فرآیند جهانی شدن بر تحکیم خانواده را آشکار سازد. در این راستا مقالات و پایان نامه های انجام شده از سال 1388- 1398، که در مجموع 15 اثر با بیشترین ارتباط موضوعی بودند، انتخاب و و با روش فراتحلیل کیفی بررسی شد و در گام دوم با روش توصیفی- تحلیلی راهکارهای برون رفت از آن بر اساس آموزه های اسلامی تبیین شد. دستآورد پژوهش حاضر نشانگر آن بود که جهانی شدن نه تنها کارکردهای خانواده، بلکه اصل و تمامیت آن را به چالش کشیده است که برخی از آنها از این قرار است؛ روند نزولی کیفیت روابط، فرد گرایی، مصرف گرایی، تضعیف فرهنگ بومی، تضعیف انسجام و وحدت خانواده، نسبیت گرایی در ارزش های انسانی و خانوادگی، گسترش نگرش و ارزش های مجازی، آزادی جنسی، بی بند وباری، تنزل جایگاه انسانی زنان، اختلال در جامعه پذیری و فرایند تربیت فرزندان مخاطرات پیش روی نظام خانواده می باشد. راهکارهای کاهش آثار نامطلوب جهانی شدن بر تحکیم خانواده عبارتند از تقویت باورهای دینی در خانواده، آگاهی بخشی خانواده ها، تاکید بر استمرار و حفظ خانواده طبیعی، تحکیم روابط خویشاوندی، رعایت مرزهای رفتاری و عاطفی درون خانواده و بیرون آن، مدیریت استفاده از رسانه ها در خانواده، تقویت ارزش های بومی و دینی خانواده، ارتقاء مهارت های فرزندپروری در خانواده و تقویت عفاف و خویشتن داری در جامعه، ارتقاء عزت نفس فردی و ملی.