بازنمایی تاریخ صدر اسلام در آثار و افکار شیخ محمد الغزالی مصری

تاریخ صدر اسلام به عنوان نقطه ای ایدیال و آرمانی از تاریخ اسلام تا عصر حاضر دست مایه بسیاری از متفکرین مسلمان برای تبیین وضع موجود خود و ارایه راهکار و چشم اندازی برای آینده بوده است. متفکرین مصری به ویژه در دوران معاصر با بروز زمینه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جدید و ورود هماوردی قدرتمند به نام مدرنیته در پی خوانشی جدید از مقطع صدر اسلام برای رهنمون سازی جامعه مصر به سمت اعتلایی از جنس اسلامی برآمدند. در این پژوهش سعی شده است تا با مطالعه موردی بر آثار شیخ محمد الغزالی، از متفکران اسلام گرای معاصر مصر، نوع و چگونگی بازنمایی وی از تاریخ صدر اسلام مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش با تکیه و توجه به زمینه و زمانه پیدایش این آثار به بررسی آنها پرداخته است. غزالی با گرایشی سلف گرا، تاریخ صدر اسلام را مبنایی برای بازگشت جامعه مسلمان مصر و نیز مسلمانان جهان اسلام به دوره درخشان گذشته می داند. وی علاوه بر تاریخ اسلام از دو منبع مربوط به صدر اسلام یعنی قرآن و سیره پیامبر اسلام برای تبیین گذشته بهره برده است. اوضاع و زمانه حیات غزالی در مصر وی را به پرداختن به موضوعاتی از قبیل عدالت اجتماعی، مقابله همزمان با سرمایه داری، کمونیسم و سوسیالیسم، استعمار سیاسی و فرهنگی، امکان برقراری حکومت اسلامی، مساله زنان، توجه به قرآن و مفاهیم آن، مساله فلسطین و یهود با تکیه بر تاریخ صدر اسلام رهنمون ساخته است تا از این طریق راه برون رفتی از وضعیت نابهنجار و عقب مانده جامعه مصر بیابد.