تاثیر فرسایش خاک و فرونشست زمین در مجاورت خطوط انتقال در دشت اشتهارد با استفاده از مطالعات رسوب شناسی و ژئوالکتریک

فرسایش خاک و فرونسشت زمین در ایران به مقوله هایی آشنا و مخاطره انگیز تبدیل شده اند. به تازگی شریان های حیاتی محیط های شهری و بین شهری از جمله خطوط انتقال برق سراسری با عوارض ثانویه فرسایش خاک و فرونسشت زمین مواجه شده اند. در این تحقیق محل عبور خط انتقال برق فشار قوی و مارن های متفاوت بالادستی (واحدهای M1، M2 و M3) در مسیر اشتهارد به بویین زهرا مورد مطالعه رسوب شناسی و ژیوالکتریک قرار گرفته است. آزمایش های دانه بندی غربال و هیدرومتری، کلسیمتری، هدایت الکتریکی، حدود آتربرگ، تعیین عناصر و تشخیص نوع کانی های رسی انجام شد. پدیده های فرسایش خاک منطقه عبارتند از: ورقه ای، شیاری، آبراهه ای و خندقی که در مارن های قرمز بالایی و کواترنر دیده می شوند. مارن ها دارای خصوصیاتی از جمله فرسایش پذیری بالا، دارای سیلت فراوان، غیرچسبنده، کاتیون های آلکالی و آنیون های محلول هستند. نتایج نشان داده اند که یک لایه سیلتی به ضخامت حدود یک متر در زیر لایه سطحی متشکل از رس متراکم مونتموریلونیتی و در روی لایه ماسه رسی قرار داشته و بدلیل فرسایش پذیری بالا باعث ایجاد تونل ها و خندق های بزرگی شده اند که به سمت دکل های برق پیشروی نموده اند. مطالعات ژیوالکتریک علاوه بر نمایش گسترش این لایه در منطقه، لایه های ماسه ای در اعماق حدود 45متر به پایین را نیز نشان داد. علت اصلی فرونسشت زمین در این منطقه برداشت بیش از حد آب های زیرزمینی توسط مجمتع فولاد می باشد که به ترک های سطح زمین ناشی از فرسایش خاک پیوسته است. مطالعات ژیوالکتریک علاوه بر اندازه ذرات خاک، موقعیت حفرات زیرزمینی، لایه میانی سیلتی و مرطوب را نشان داده است که به فرسایش حساس می باشد.